UNESCO Global Geopark Famenne-Ardenne : Geowandeling van Beauraing

Uw tocht begint in het gemeentepark Park du Castel Saint-Pierre, op enkele minuten van het stadscentrum van Beauraing. Dit park volgt de vallei van de Dammaron-beek en is getooid met een opeenvolging van vijvers, kleine kliffen en bossen, op een oppervlakte van 27 hectare. Het is hier heerlijk uitblazen, met een keuze aan allerlei activiteiten, van wandelen tot fitnessen (Vita-parcours) of joggen en mountainbiken. Er zijn gratis rustzones met barbecues beschikbaar. De naam van dit park komt van de oude romaanse kapel, die vandaag een beschermd monument is en gewijd is aan de eerste bisschop van Rome, Sint-Pieter. Dit park loopt natuurlijk verder in het Parc du Castel Sainte-Marie, een domein van 32 hectare dat ook een heel netwerk van wandelroutes biedt. Er is geen fysieke afscheiding tussen de twee parken. Het eerste is gemeentelijk eigendom en het tweede is in het bezit van de vzw Pro Maria, maar is ook open voor publiek. Aanvankelijk waren de twee parken één en vormden zo ‘de tuinen’ van het kasteel van Beauraing op een oppervlakte van 59 hectare. Liefhebbers van plantkunde kunnen er een klein arboretum verkennen, dat meer dan vijftig houtsoorten verenigt en bestaat uit verschillende plantsoorten die kenmerkend zijn voor de Calestienne. Op weg naar de uitgang komt u langs sequoia’s, die in de tweede helft van de XIXde eeuw werden geplant en een bewonderende blik zeker waard zijn. Voor fans van geologie: de hogergelegen parking ligt op zandsteen van het Eifelien, maar dat wordt naar het noorden toe geleidelijk kalksteen. De mooiste dagzomen zal u vooral ontdekken in de vallei van de beek. Het wandeldoel is de kleine ingang van het park ‘Parc du Castel Sainte Marie’, op 1500 m in het NNO, aan de rue du Luxembourg. Uit alle mogelijke wegen kozen wij een route langs soms steile weggetjes en paadjes, maar met een ongerepter en mineraler karakter.

Geologisch volgen we vanaf de kleine depressies de eerste massieve kalksteenbanken. Ze zijn niet alleen goed zichtbaar in het landschap (depressies, rotsen), maar op de reliëfkaart. Deze depressies zijn bestrooid met tal van groeven in alle afmetingen, die nu niet meer in werking zijn. De ontgonnen kalksteen diende als steen voor de bouw, bestrating en granulaten. De kalksteen zal ook gebruikt worden als grondstof voor de kalkovens, waarvan nog een prachtig overblijfsel de blik vangt langs de rijksweg (rue des Ardennes), aan de benedeningang van het Parc du Castel. Een kalkoven is een categorie oven waarin kalksteen (CaCO3) wordt omgevormd tot kalk (CaO) door verbranding op 600-800ºC.

Het kasteel werd in de middeleeuwen opgetrokken op de noordelijke rand van de Calestienne. Door deze ligging torende het kasteel uit boven Beauraing en de Famenne. De geschiedenis van het kasteel is doorspekt met een allerlei ridderverhalen en andere wedervaren. Het werd een eerste keer vernield in 1436, waarna het snel weer opgebouwd wordt. Maar er volgden nog andere rampzalige gebeurtenissen. Zo wordt het kasteel volledig met de grond gelijk gemaakt op het eind van de Franse revolutie. Pas in 1855 zal de eigenaar, de hertog van Osuna, beslissen om het volledig te restaureren. Het bedrag voor de werken werd toen al op 300 miljoen geraamd. Het is de roemrijke tijd van het kasteel van Beauraing. In de serres van de tuinen, waar nog enkele resten van overbleven, waren planten en heesters uit de hele wereld ondergebracht: sinaasappelstruiken, citroenboompjes, palmbomen en cactussen. Naar verluidt huisden er ook twee apen. Het is ook de tijd waarin de eregasten niet ontbraken. Zo kwam de prins van Wales, de toekomstige koning van Engeland, er in 1880 op bezoek. Het kasteel werd echter bijna volledig in de as gelegd door een brand in de nacht van 3 december 1889. Na de plotse dood van de hertog van Osuna trokken arbeiders in de gebouwen om al zijn goederen en meubels in te pakken voor het vervoer naar Keulen. Zij gebruikten olielampen als verlichting tijdens de werken en het onheil geschiedde. Op de ochtend van 4 december was het enkel een grote ruïne. In 1946 kocht de vzw ‘Pro Maria’ een helft van het oude eigendom van de hertogen van Osuna, met onder meer het kasteel.

U bent nu op de site van de Mariaverschijningen, vandaag een heiligdom en een bedevaartsoord. Lees hier het verhaal van deze verschijning. Van 29 november 1932 tot 3 januari 1933 waren vijf kinderen uit Beauraing tot 33 keer toe getuige van de verschijning van Onze-Lieve-Vrouw. Na heel wat terughoudendheid en zelfs verzet, erkende de bisschoppelijke overheid, na grondig onderzoek, de waarheid van hun beweringen. De verering werd toegestaan in 1943 en de bovennatuurlijke aard van de feiten werd erkend in 1949. De plek van de verschijningen, de Meidoorn, is dag en nacht toegankelijk. De Meidoorn is vandaag een ingerichte omheinde ruimte (beeld met een perk voor kaarsen en bloemen), een plek van bezinning voor de bezoekers. Vanaf 1947 werd er een votiefkapel gebouwd uit plaatselijke kalksteen. Ze is opmerkelijk gehouwen en staat in het hart van het heiligdom. Het domein werd geleidelijk uitgebreid met betonnen gebouwen, in een zeer uitgezuiverd ontwerp. De omheining rond de Tuin der Verschijningen, de Crypte van Saint-Jean, de Rozenkranskerk, die plaats biedt voor 700 personen en de Bovenkerk met ruimte voor tot 5.000 bedevaarders.

De opstijgplaats van Beauraing-Martouzin is een site waar paragliders en deltavliegers de lucht in kunnen gaan. Ze is voorbehouden voor de leden van de Belgische Vrije Vlucht Federatie (BVVF) en ook van de geassocieerde buitenlandse federaties. Deze site torent een honderdtal meter uit boven de grote depressie van de Famenne. Wandelaars kunnen hier hun ogen de kost geven aan het wondermooie uitzicht op deze depressie van de Condroz op de achtergrond.

Het gaat om kleine oude groeve. Lager is water te zien dat op verschillende punten uit de grond komt. Dichterbij is, aan de voet van de afvloeiingen, een rots van een nieuw type te zien: travertijn. De site van Neuville bestaat uit kleine kalkwaterbronnen met een actieve afzetting van travertijn. Dit travertijn, dat hier kalktuf kan genoemd worden, is nog in het vroegtijdig stadium, weinig verhard en nog rijk aan plantaardig afval. Het is zeer broos gesteente. Het is absoluut te vermijden om er op te lopen, want zo kan u het vernietigen. Om deze reden wordt gevraagd om niet in de bronnenzone te lopen. Goed om te weten : Travertijn is een continentaal sedimentair poreus gesteente dat afkomstig is van de neerslag van kalkkorst op de planten. De term kalktuf slaat op weinig verhard travertijn (niet te verwarren met vulkaantuf). Travertijn zet zich af in bepaalde bronnen (overkorstende bronnen) en soms in ondiepe waterlopen met kleine watervallen. Wanneer het met kalk geladen water (water dat rijk is aan calciumcarbonaat en aan magnesium) bovenkomt, maakt het CO2 vrij, wat tot de neerslag van kalk leidt. Het grotachtig uitzicht is deels te wijten aan het verdwijnen door gisting van de door calciet ingekorste plantaardige resten. Bepaald bijzonder verhard travertijn, zoals dit dat ontgonnen wordt in Tivoli in de regio Lazio Roma, is stevig genoeg voor gebruik in de architectuur (zo is bijvoorbeeld het Colosseum in Rome met deze steen gebouwd). Ander, jonger en minder verhard travertijn, is integendeel erg broos, zoals in Neuville.