De "Loriers" Wandeling

Na een legaat van Marie-Thérèse Loriers in 1873 werd haar huis tot een tehuis voor bejaarden omgevormd, waarbij de inkomsten van de grond die door de erflater aan de gemeenten waren nagelaten, voorzagen in de behoeften van de bejaarden. Het rusthuis werd in 1889 ingehuldigd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het rusthuis tot het "St. Joseph" ziekenhuis omgevormd. De werking van de instelling werd door de komst van verschillende nonnen (verpleegsters en opgeleide vroedvrouwen) van de congregatie van de Zusters Franciscanessen van het Heilig Hart van Leuven ondersteund. Na de sluiting van het ziekenhuis in de jaren 1960 werden de gebouwen als rusthuis voor bejaarden gebruikt. Zij wachten nu op een nieuwe toewijzing, sinds de bouw van het nieuwe Loriers tehuis in Hannuit in 2015.

Het oude gemeentehuis, tegenover de straat, en de oude gemeentelijke school, achter het oorlogsmonument gelegen, komen uit de tweede helft van de 19e eeuw. Het gemeentehuis werd hoofdzakelijk als woning voor de onderwijzer gebruikt; enkele kamers waren als kantoor van de gemeentesecretaris en trouwzaal behouwd. Na de fusie van de gemeente met Hannuit werden de gebouwen uitgebreid en verbouwd om er de beschutte werkplaats "La Passerelle" in onder te brengen, een vzw voor de sociale integratie van jongeren met een lichte handicap.

De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van durende Bijstand bevindt zich in de rue de Wasseiges, op het driehoekige blok in het midden van het kruispunt met de rue Loriers.

Dit belangrijke reservoir vangt het afvloeiende water op dat van het omliggende platteland naar beneden stroomt. In het verleden, tijdens hevige stormen, veroorzaakte het met slib beladen water echte overstromingen in het dorp en legde een dikke laag modder neer. Het water van het stormbekken, met zijn bosrijke omgeving, zit vol met vis. Het terrein is tot een aangenaam park ontwikkeld.

Het einde van “Ruelle Massa” ligt op het hoogste punt van Crehen (154 m boven de zeespiegel). Van hieruit kunnen we het omringende landschap bewonderen.

De kerk van Crehen, met een eerder bescheiden architectuur, werd rond 1840 herbouwd. Het herbergt een rijk eikenhouten meubilair, door Corneille Janssen gemaakt, een meubelmaker uit Saint-Trond. Het is aan de heilige Gertrude (626-656), dochter van Pepijn van Landen, die in Nivelles een van de opmerkelijkste abdijen van haar tijd stichtte gewijd. Zij is de beschermheilige van de reizigers, beschermt tegen koorts en wordt aangeroepen tegen muizen en andere knaagdieren. Het is niet onmogelijk dat deze gebedsplaats uit de Karolingische tijd afkomstig is.

Het pad waar we nu langs lopen is erg oud. Deze “vieille voie de Liège" is een oude Romeinse secundaire weg die Nivelles met Luik verbond. De route liep door Wansin, Thisnes, Crehen, Villers-le-Peuplier en Lens-Saint-Remy alvorens bij Tourinne-la-Chaussée op de hoofdweg Bavay-Keulen aan te sluiten.

De weiden tussen de rue de la Gohale en de rue de la Victoire, met een oppervlakte van ongeveer 15 hectare, stonden vroeger als het "Hardy Paradise" bekend. De gebouwen in de Rue de la Gohale nr. 20 maakten vroeger deel van de boerderij van Leonard Hardy uit, een belangrijke lijfeigenaar in de 19e eeuw.

Tegenover de kerk ligt de "Melchior Hardy Manor", een opmerkelijk complex dat door een monumentale poort aan de voorzijde beschermd wordt, die uitkomt op een prachtig groen kader. Het werd in de eerste helft van de 20e eeuw verbouwd. De oude schuur, tegenover de woning, dateert van 1857.

De kerk Saint-Martin staat op de top van een heuvel en is daarmee een beschermde site. De romaanse toren heeft drie verdiepingen en bestaat uit een kern van zandsteenpuin uit de 12e eeuw op een basis van vuursteen. Het werd diep in kalksteenblokken op de benedenverdieping en op de eerste verdieping, in baksteen en kalksteen op de tweede verdieping herbouwd. Het was oorspronkelijk een verdedigingstoren met schietgaten, door de dorpelingen gebouwd. Op dat moment was er geen deur op de begane grond. De huidige deur is afkomstig uit 1826 en werd door de steenhouwer Jean Wilmart gebouwd. Het zandstenen traptorentje werd in de 14e eeuw toegevoegd. De kanunnikessen van Andenne stichtten in 1235 de parochiekerk van Sint-Maarten, die in de onmiddellijke nabijheid van de verdedigingstoren werd gebouwd. Het koor en het schip van deze kerk werden in 1768-1769 in baksteen herbouwd. De originaliteit van de kerk ligt in het karakteristieke achthoekige dak van de toren.

De kapel “Notre-Dame des sept douleurs” komt uit 1930. Het is in rue Saint-Martin, naast het nummer 3 gelegen. Het is in rode baksteen, met witte gevelstenen opgetrokken, en wordt door een smeedijzeren hek afgesloten.

Midden op het platteland, aan de landbouwweg die de rue de l'Enfer verlengt, ligt de kapel van de Clerc, een klein rechthoekig oratorium uit de 19e eeuw, uit beschilderde bakstenen opgetrokken, onder een geteerd canvas dak. Het wordt door een rond fronton boven het dak en een metalen deur met tralies gekenmerkt. Het bevat, onder andere, een Christus aan het kruis.

De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes is tussen 1930 en 1935, in de Rue Al Bunée, tegenover nummer 11, tegen een muur van cementblokken, op een binnenplaats gebouwd. Het werd onlangs door zijn eigenaars verbouwd.

De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, in "li pisinte di dzeur" (het pad erboven) gelegen, ligt midden in de weilanden en biedt een interessant uitzicht op de kerk en het dorp.