UNESCO Global Geopark Famenne-Ardenne : Geowandeling van Marche

Laat uw wagen achter op de parking van de place de l’Étang en vertrek voor een tocht door de steegjes van de hoofdstad van de Famenne, het mooie Marche-en-Famenne. Begin de jaren ‘70 vond hier een grondige stedelijke en vooral zeer geslaagde renovatie plaats. De stad wist de parels van haar architectuur uit het verleden te bewaren, in combinatie met nieuwe moderne en artistieke toetsen. U krijgt de kans om de charme van deze stad te ontdekken, langs haar kleine straten, haar oude gebouwen vol karakter, haar verkeersvrije zone, haar pleinen vol bomen, haar vele fonteinen en sculpturen. Het was dus vanzelfsprekend dat de stad Marche in 2011 Belgisch laureaat was van de Europese wedstrijd EDEN (European Destinations of Excellence). Dat was te danken aan haar inspanningen voor de verfraaiing van haar vele sites en de opwaardering van haar bebouwd erfgoed.

Deze stukken van een versterkte muur, herkenbaar aan hun lichtere kleur, werden blootgelegd tijdens de verfraaiingswerken aan de laan. Vandaag zijn ze een integrerend deel van de loopbrug. Deze brug is sterk symbolisch. Ze is de oudste weergang die de bewakers moesten afleggen en de vier afgeronde ruimtes zijn de moderne weergave van de oude middeleeuwse torentjes. U merkt op de voorkant van elk torentje ook een sculptuur op. Deze vier sculpturen beelden de vier oude beroepen uit die in die tijd in de stad werden beoefend: kantklossen, schoorsteenvegen, leerlooien en brouwen. Het is dus geen toeval dat vier straten in de stadskern ook deze namen dragen. Links van u troont in het midden van de rotonde een kunstwerk van de kunstenaar Serge Gangolf, dat de hele sfeer uitstraalt van de stad in de voorbije 40 jaar. Het werk heet immers ‘Point de rencontre’ (ontmoetingspunt) en is niets anders dan het symbool van de ontmoeting tussen twee werelden, de oude versterkte stad en de wereld van de moderniteit en de hedendaagse kunst.

U staat nu aan de tunnel die u naar de ingang van de buurtschap Fond des Vaulx (zie kaart) zal leiden. Net voor de tunnel en aan de voet van de spoorwegberm duikt een met stenen gekanaliseerd stroompje op. Het gaat om een resurgentie, de uitstroom van het water van het hele karstsysteem van de Fond des Vaulx, dat wij u voorstellen om te volgen. Deze kleine vallei van de Marchette, dicht bij het stadscentrum van Marche, is 25 ha groot. Met haar glooiend landschap en haar ‘wild’ uitzicht, staat ze in contrast met de uitgestrekte vlaktes van Marche. Deze plek is niet alleen natuurlijk en geologisch aantrekkelijk, maar draagt ook de stempel van talloze legendes en andere mysteries die tot de folklore van Marche behoren. Fond des Vaulx is een schilderachtige vallei die vaak droog staat (droogdal), hoewel er een stuk stroomopwaarts wel degelijk een rivier is. Om te begrijpen waarom het water hier verdween, moeten we de gesteenten onder onze voeten bekijken. De vallei is grotendeels uitgesleten in Devoon kalksteen, in het paars aangeduid op de kaart, maar ze ontstond op de vallei die uit zandrotsen bestaat, ten zuiden van de buurtschap ‘Agrismont’. Wanneer de beek aankomt op de kalkrotsen, duikt hij onder de grond in verdwijngaten die in het Waals vaak ‘chantoir’ worden genoemd. Het water stroomt dan verder in de vorm van ondergrondse rivieren om in karstbronnen weer op te duiken. Wanneer het debiet door forse neerslag te groot wordt, volgt het water weer zijn bovengrondse loop. Dit geheel van ondergrondse holtes wordt karst genoemd. Deze holtes ontstaan uit een lang proces van oplossing van rotsgesteente van miljoenen jaren, dat karstering genoemd wordt.

We zijn nu ongeveer halfweg van de Fond des Vaulx en vinden hier het meest emblematische karstverschijnsel: de koepel van de ‘Trotti aux Fosses’. Het gaat om een grote ingezakte holte, waarvan het dak geleidelijk instortte tot aan de oppervlakte en Marche-en-Famenne Famenne-Ardenne unesco global Geopark 13 zo een grote put vormde, van een vijftiental meter diep. Het zo gevormde stortpuin lost dan geleidelijk op door de ondergrondse rivier van de Fond des Vaulx, die enkel te zien is door speleologen.

U bent nu in het dorp Waha, dat vooral en volledig terecht bekend is voor zijn kerk en zijn glasramen. De Saint-Etiennekerk (heilige Stefanus) is een opmerkelijk romaans gebouw dat beschermd is als Belangrijk Waals erfgoed. Ze behoort tot de oudste romaanse kerken van België en is de enige die haar opdrachtsteen nog behield die de wijding van de kerk herdenkt, namelijk op 20 juni 1050 door Theodinus, bisschop van Luik van 1048 tot 1075. Ze is omringd door haar oude kerkhof en beschermd door een eeuwenoude linde waaronder een witkapmonnik zich bezint. In de kerk zelf ontdekt u een aantal opmerkelijke werken, zoals de siersteen met de wapenschilden van Filips II en ook de blazoenen van Luxemburg en van de stad Marche, of doopvonten uit de XVIe eeuw en reliekschrijnen uit de XVIIIe eeuw en een fragment van Christus aan het kruis uit de XVIe eeuw. Opmerkzame bezoekers zullen zien dat een aantal sculpturen getekend zijn door de raadselachtige auteur uit de XVIe eeuw, de ‘Meester van Waha’ (Maître de Waha). Nog andere sculpturen en werken van deze kunstenaar zijn te zien in het Famenne Art Museum. Dit rijk erfgoed wordt nog gesublimeerd door het fantastisch kleurenspel van de glasramen, ontworpen door de Belgische kunstenaar Jean-Michel Folon. Zij herinneren aan het martelaarschap van de heilige Stefanus, de patroonheilige van de parochie. Achter in de kerk wordt een audiovisuele montage afgespeeld met een getuigenis van de kunstenaar en toelichting bij de grote stukken van het kerkelijk erfgoed.

In de rue du Commerce ziet u na 150 meter links van u een prachtig gebouw in een gelige tint. Dat is het ‘Château Jadot’, een wondermooi voorbeeld van de architectuur van 1850 tot 1950. Deze bouwstijl stond symbool voor de welvarende en welgestelde burgerij uit een tijd die intussen lang vervlogen is. Tegenover het gebouw kunt u de ‘Li p’tit chufleu’ (het fluitertje) tegenkomen, die ook bekend is onder de naam ‘gavroche marchois’ (straatjongen van Marche). Hij ziet er braaf uit, maar hij is best ondeugend. Hij staat in feite voor de aard van de inwoners van Marche, onbeschaamd, schalks en een beetje spottend. Dit beeld is van de hand van Louis Noël, die zich - kleine anekdote - inspireerde op een kind uit zijn omgeving.

Het Famenne Art Museum herbergt werken van de prehistorie tot de moderne kunst. Zijn collectie schetst de hele geschiedenis van de Famenne, onder meer de Merovingische en de Karolingische tijd, geïllustreerd door opmerkelijke collecties van vondsten bij opgravingen in Wellin en Hamoir. Een grote verzameling werken van de kunstenaar die bekend staat onder de naam ‘Meester van Waha’, richt de schijnwerpers op zijn talent als zeer ongewone beeldhouwer en ambassadeur van de late gotische beeldhouwkunst. Een andere ruimte is gewijd aan toelichting bij de geologische en historische kenmerken van de Famenne en van de stad Marche in het bijzonder, haar roemrijke tijden en haar tegenslagen. Een pronkstuk is de prachtige maquette van de stad in 1600. Een zaal zoomt in op het kantwerk, een heuse traditie van Marche, een andere op de site van het Monument, een heiligdom uit de XVIIe eeuw. Buiten elk historisch aspect dat het museum kan bevatten, is er ook een heel luik rond de hedendaagse kunst. Het museum kan uiteraard worden bezocht, dus aarzel niet om door de toegangspoort te gaan en u in dit prachtige gebouw te wagen. De FAM is een partner van het Geopark Famenne-Ardenne. Onze partners hebben het label "Geopark Famenne-Ardenne", een gebied dat zelf erkend is door de UNESCO.

Le Quartier Latin is een partner van het Geopark Famenne-Ardenne. Onze partners hebben het label "Geopark Famenne-Ardenne", een gebied dat zelf erkend is door de UNESCO. Wat houdt uw activiteit in? “Het hotel-restaurant Quartier Latin ligt ideaal genesteld in het hart van het stadje Marche-en-Famenne in België. Het is een hotelcomplex met vier sterren dat ingericht werd in een beschermde jezuïetenkerk uit de achttiende eeuw. Het stijlvolle Quartier Latin is beladen met geschiedenis en koppelt de stempel van het verleden aan de hedendaagse technologie. Meer nog dan gewoon een hotel nodigt onze zaak uit tot ontspannen, met onder een zelfde dak een fijnproeversrestaurant en een wellnessgedeelte, met een groot terras als toemaatje.” Wat motiveerde u voor het keurmerk ‘Famenne-Ardenne Unesco Global Geopark Partner’? “Het Quartier Latin is erg natuurgericht en wil de rijkdommen van de regio aanprijzen. Wij bieden verblijfsformules rond de natuur aan, naast arrangementen met elektrische fietsen en oldtimers met roadbooks, een verblijf rond het burlende hert, paddenstoelen plukken, ethisch vissen.” Hanteert u een aanpak van duurzame ontwikkeling en milieuverantwoorde werkwijzen? “Wij gebruiken en promoten de streekproducten in ons restaurant. We scheppen lokaal werkgelegenheid en zien er op toe om ook met producenten van hier te werken. We beseffen dat het nodig moeilijk is om volledig milieuverantwoordelijk te werken in een hotel, maar we proberen toch ons verbruik zo laag mogelijk te houden. We hebben ook een afvalsorteersysteem.” Gaëlle Masson, marketing Gegevens: Rue des Brasseurs, 2 6900 Marche-en-Famenne 084 32 17 13 contact@quartier-latin.be www.quartier-latin.be

U bent nu aan de place du Roi Albert. In het midden ziet u een figuur die erg bekend is bij de ‘Marchois’, pal in het midden van de fontein. Het is George Peret, de laatste bellenman die in 1980 overleed. Indertijd trok hij in zijn traditioneel kostuum, dit wil zeggen met blauwe jas en stoffen pet, door de straten van de stad om het laatste nieuws te verkondigen. U staat nu aan een zeer mooi eclectisch gebouw, de Saint-Remaclekerk. Dit staat te lezen in een brochure van de Saint-Remaclekerk in Marcheen-Famenne (FR/NL/EN/DE) die voor 1 euro te koop is bij de toeristische dienst (Maison du Tourisme Famenne-Ardenne).