Elk dorp zijn eigen kerk

Als parel van de toeristische Ardennen aan het einde van de 19e eeuw, moest La Roche-en-Ardenne de mooiste en grootste kerk van de streek hebben. Het opmerkelijke neogotisch gebouw, wat vandaag de dag in het centrum van de stad staat, werd in 1901 ingewijd. Het is gebouwd op de plaats van een oudere kerk met een barokke bolvormige klokkentoren die het lange tijd beroemd maakte. U zult gecharmeerd zijn van het licht waar het grote schip in baadt, omgeven door duizend felgekleurde vlakken. Vooral de gebrandschilderde ramen van Louis-Marie Londot (1980) zijn erg levendig. Achtergrondmuziek begeleidt graag iedereen die binnenkomt en herinnert ons eraan dat de kerk bekend staat om de concerten. Hier is het orgel wat de toon zet, vooral het orgel wat bij het altaar staat. Een indrukwekkend instrument van Duitse makelij, met 4300 pijpen en een kast ontworpen door een architect.  Veel van de talloze schilderijen en beelden zullen u raken door de kwaliteit. Te beginnen met het grote polychrome altaarstuk van het koor. Wij kunnen (in reliëf) de Bruiloft te Kana en de Vermenigvuldiging van het brood aan weerzijden van de tabernakel bewonderen, evenals de Doop van Jezus en het Laatste Avondmaal (geschilderde panelen) en een fries stelt het portret van de 12 apostelen voor.  Rechts en links van het koor staan twee beelden van lindehout met de beeltenis van de Maagd en Sint Nicolaas, patroonheilige van de parochie. De beelden zijn gemaakt door Renier Panhay uit Rendeux. Een aanrader is het 16e eeuwse doopvont en een majestueuze preekstoel met albasten beelden. Om nog maar te zwijgen van de bekleding van het centrale gangpad, een mozaïek van 100.000 leien vormen een bijzonder tapijt van antracietkleurige sterren.

Gelegen aan de top van het dorp, trekt de kerk van Marcourt van veraf de aandacht. Archeologen vonden sporen van een eerste kapel uit de 11e eeuw, maar de eerste schriftelijke melding dateert van 1566. Het gebouw werd vergroot, geflankeerd door een verdedigingstoren in de 14e eeuw en een nieuw schip aan het einde van de 17e eeuw. Binnenin kunt u kostbare werken van gewijde kunst en antieke meubels bewonderen, zij zijn bewaard gebleven door de verbondenheid van de parochianen. Zo is de biechtstoel achter in de kerk, die dateert uit 1643, een klein gebeeldhouwd wonder en versiert met vijf mollige engelen. Wij kunnen ons zo goed voorstellen dat de priester, achter zijn venster, de knielende boeteling absolutie verleende. Het grote altaar met het altaarstuk uit 1673 roept ontzag op door zijn barokke structuur. De preekstoel uit de 18e eeuw, versierd met de vier evangelisten, heeft een eenvoudig gebouwde stijl, terwijl de koorbank, ondanks het feit dat deze uit dezelfde periode stamt, getuigt van een meer meesterlijke kunst. De oude begraafplaats, met de geklasseerde muren, laat u interessante grafstenen uit de 16e en 17e eeuw ontdekken. Gepantserde heren liggen schouder aan schouder met nederige boeren en vroeg uit het leven geplukte kinderen. Enkele eenvoudige beelden van een groep engelen of nabestaanden in rouw zijn echt ontroerend. De mooiste zijn gemaakt van steen uit Ottré (een belangrijke plaats voor het bewerken van grafstenen in de huidige gemeente Vielsalm), een (quartzo)phyllade met paarse weerspiegelingen, glad, zeer zacht aanvoelend en gemakkelijk te graveren. Achter de sacristie herinnert een gedenkteken aan de executie van verschillende inwoners in september 1944 door Duitse soldaten, als vergelding van een verzetsactie.

Stelt u zich een rotsachtig voorgebergte voor met uitzicht over de gehele vallei met de Ourthe. Een gewijd voetpad tussen hemel en aarde, in het hart van een magisch en mysterieus bos, een plaats van aanbidding en macht sinds de prehistorie. In de Middeleeuwen was het een fort wat het gezag van de graven van Montaigu demonstreerde, die in de 12e eeuw concurreerden met de belangrijkste heren in de Ardennen. Een van hen zal Godfried van Bouillon begeleiden tijdens de eerste kruistocht. De kasteelkapel, gewijd aan Saint Thibaut, werd in de 17e eeuw herbouwd op de ruïnes van het oude kasteel. Een Calvarieberg is ook gebouwd op het oude hoofdverblijf (het ziet er nu meer uit als een grote terp…). Verschillende inwoners zijn genezen na het drinken van het water uit de bron (volg het pad dat 250 meter naar beneden gaat en neem dan het smal pad aan de rechterkant). Deze wonderen trokken al snel veel pelgrims aan, het is een traditie die tot op de dag van vandaag voortduurt. Een kluizenaar (een religieus man die alleen leeft) vestigt zich op de plek en wordt gevolgd door vele anderen. De laatste stierf er in 1968. Onder de heuvel is een uitgegraven “Monument” wat een standbeeld herbergt van het lichaam van Christus, zeer sprekend uitgehakt door de beitel van de kunstenaar Louis Noël (1985). Voortbordurend op een oud ritueel, plaatsen pelgrims er na hun aanbidding een klein kruisje van 2 stukken gebonden takken op. Het ontdekken van dit ongerepte heiligdom is een intense ervaring voor de zintuigen en de ziel. Hoe kunnen we niet geraakt worden door de krukken, de foto’s van genezingen en zoveel offerbeelden die getuigen van de genade die we in gebed hebben ontvangen. Om nog maar te zwijgen van het grandioze en vredevolle panorama… Een aantal geklasseerde bomen maken het plaatje compleet, indrukwekkend.

De onlangs gerenoveerde kerk Saint-Pierre, is ook een bezoek waard, vooral vanwege de warme sfeer en de metalen draagbalken. Het is jammer nog niet altijd open.

Blauwe stenen kerk uit 1734 met een laat 19e eeuwse toren. Verschillende elementen van zijn meubels zijn bewonderenswaardig, waaronder een prachtige Christus aan het kruis en een Maagd met Kind. Jammer is de kerk dagelijks nog niet open...

Prachtige kerk en aangrenzende begraafplaats, helaas vaak gesloten

Een andere zeer oude kerk, is de kerk van Erneuville. Dit blijkt uit het metselwerk van visgraten (het opus spicatum van de Romeinen) en dateert waarschijnlijk uit de 10e eeuw. In 1852 en 1878 werd het gebouw uitgebreid en in 1968 kreeg het zijn huidige uiterlijk. Vervolgens werd de koorbank afgebroken, een nieuw altaar tegenover de gelovigen geplaatst en werd de koorwand versierd met een moderne muurschildering in groene tinten.  In het valse dwarsschip achter de hal staat een verbazingwekkende zwarte marmeren grafsteen ter nagedachtenis aan de landsheer van Grandchamps Jean de Waha, militair gedurende zijn leven (1620). Vlak ervoor staat een meer dan duizend jaar oude doopvont van blauw hardsteen, die eruit ziet alsof het in de schacht van een zuil is uitgehakt (alleen het deksel is zeer recent). Een ander overblijfsel van de oude kerk is de theotheek (voorloper van de tabernakel) uit 1629, het is geplaatst in de rechterkant van het hoofdaltaar. In deze nis, in de vorm van een kleine tempel, worden de gewijde hosties bewaard. Een cirkelvormige opening (oculus) bracht het in verbinding met de buitenwereld en liet parochianen toe om het Heilig Sacrament zowel ’s nachts als overdag te kunnen aanbidden. Ook lepralijders die niet onder de bevolking mochten komen konden zo vanaf het kerkhof aan de dienst deelnemen. Vandaag de dag is deze oculus verplaatst naar de muur van de huidige sacristie. U kunt ook de beelden van de heilige Petrus (met de sleutels van het Paradijs) en de heilige Dionysius (met het gemijterd hoofd in zijn handen) uit de 18e eeuw bewonderen. De evangelisten van de preekstoel, zeer expressief uitgebeeld, zijn uit dezelfde periode. Voor liefhebbers van raadsels is het interessant om het chronogram boven het toegangsportaal te ontcijferen (om de verborgen datum te bepalen moet je de grote Romeinse cijfers optellen).

Deze oude kerk uit 1586 werd in 1811 herbouwd en in 1860 uitgebreid. Kenmerkend voor deze periode is de klokkentoren met de wenteltrap. Ziet het er binnenin niet uit alsof het gewelf een oude, omgedraaide scheepsromp is? Overigens wordt het centrale deel van onze kerken “het schip” genoemd, een verwijzing naar de boot die de jonge christelijke gemeenschap in de evangeliën symboliseert. Op de grond ligt een zwarte marmeren vloer die 200 jaar oud is. Verschillende beelden en meubels dateren uit de 17e en 18e eeuw, levendig met landelijke authenticiteit. De drie heilige martelaren op het rechter altaar, nu geassocieerd met de theologische deugden (geloof, hoop en liefde), trekken onmiddellijk de aandacht met hun kleurrijke kleding. In de nis erboven mediteert een vrij eenvoudige Sint Antonius van Padua. Sint Maarten, de patroonheilige van de kerk, zit boven het linker altaar, wat gewijd is aan de Maagd Maria. Een tweede beeld van de heilige staat bij de ingang van het schip, tegenover een martelaarsbeeld, alles in het blauw. Het hoofdaltaar, met de gebeeldhouwde tabernakel en de draaiende troon (let op de twee sloten), diende om de heilige hostie te vereren die geplaatst was in de monstrans (het motief is gegraveerd op de draaibare scheidingswand). De ambachtsman van dit aansprekende liturgisch meubel, aan wie we ook de twee engelen in gebed aan beide zijden te danken hebben, heeft waarschijnlijk ook de prachtige preekstoel gemaakt. Men herkent er de vier evangelisten met hun symbolische attributen. Voor wie de hoogtepunten van het leven van Sint Maarten vergeten is, loopt u gewoon door langs de glas-in-loodramen aan de zuidkant van de kerk. We herkennen de beroemde scène waarin de Romeinse officier zijn kostbare jas in tweeën sneed om deze aan de arme man te geven. Tot slot noemen we de indrukwekkende sierlijke gietijzeren banken en enkele, met vrome symbolen versierde, graftombes op het kerkhof rondom de kerk.

Prachtige gepolijste contouren van deze kleine neogotische kerk, het is origineler dan het lijkt … De fijne bogen zijn geschilderd in mauve en paars en benadrukken met zo’n lichtheid het lage spitsgewelf dat het lijkt of dat ze met een pennenstreek zijn getekend. Een uitgesproken kleur (weliswaar liturgisch), die ook opgenomen is in de kussens van de stoelen. De enkele beelden vallen op de onberispelijke achtergrond sierlijk op, waaronder een Sint Pieter die de sleutels van het paradijs vasthoudt. Rechts van het koor hangt een Christus aan het kruis getekend door expressieve pijn, het is te danken aan het talent van een, in de regio bekende, beeldhouwer uit de 16e eeuw: de Maître van Waha. Het retabel van het hoofdaltaar, met de voorstelling van de passie van Jezus en de muziek spelende engelen, is ook een bezichtiging waard. De ramen met de beeltenis van de in de regio vereerde heiligen, het orgel en het kleine altaar rechts van het koor, herinneren ons eraan dat er altijd gulle gevers zijn die onze kerken verrijken. Als u naar buiten gaat, bekijkt u dan goed de grote steen die nu als drempel dient: het is een zeer oude grafsteen van de familie de Coppin, de voormalige landvoogden van het dorp. Er zijn nog maar vier wapenschilden op het oppervlak te herkennen. De kapel van de familie Halleux-Ryelandt op de begraafplaats, roept nog steeds herinneringen op van de gassen die gebruikt werden in de loopgraven van 1914-18.