Un deux roues s'il vous plaît - fietstocht 6

De boerderij van Narmont, iets buiten het dorp Pontillas gelegen, is een oude heerlijkheid die destijds Noirmont heette. Het is een schitterend gebouw in baksteen en blauwe steen, waar men naartoe gaat langs een charmante geplaveide weg, omgeven door groen. De vierkanthoeve heeft aan de rechterkant een vestinggracht. De gevel toont het bouwjaar 1750. De blik wordt vooral aangetrokken door de twee rijen vensters van het Luikse type, gewelfd en met harpomlijsting, en met de eveneens gewelfde toegangspoort, uiterst links gelegen. Aan de kant van het binnenplein zijn de muuropeningen van hetzelfde type, behalve de deur die een rechte dwarsbalk heeft.

‘Pontillas aan zijn kinderen 1914-1918 1940-1945’ Dodenmonumenten zijn veelzeggende getuigen, niet om de realiteit van de oorlog te begrijpen, maar om de voorstelling ervan te zien door tijdgenoten. De monumenten maken van de oorlog iets dat aangeeft dat men niet voor niets is gestorven, dat de mensen een identiteit en een toekomst hebben. (Bloed en stenen, de oorlogsmonumenten 1914-1918 in Wallonië). Tijdens het interbellum werden honderden monumenten opgericht: van eenvoudige platen tot complexe grafmonumenten. De gemeenschappen wilden rouwen om het verlies van hun kinderen, hun herinnering behouden en de namen van de helden vastleggen op steen. Het dorp Pontillas heeft verschillende inwoners van zijn kleine gemeenschap verloren. In de kerk zelf kan men op een portaal de Heilige Maagd zien met op haar knieën het lichaam van een net gesneuvelde frontsoldaat.

Twee witte paardenkastanjes niet ver van de Kasteelhoeve van Ramet (Aesculus hippocastranum)

Juist naast de Saint-Martinkerk, met wie ze een ietwat tijdloos geheel vormt, bevindt zich de kasteelhoeve van Ramet, een vierkanthoeve van baksteen en natuursteen uit de eerste helft van de 18e eeuw. Het centrale portaal is omgeven door een hoge rechthoekige frontispies en begrensd door in reliëf gemetselde pilasters. Het geheel is bekroond met een driehoekig kroonwerk dat een steen met een wapenschild bevat. Op het geplaveide binnenplein, verdeeld door een muur, ziet u links het kasteel en rechts het woongebouw van de boerderij. Het kasteel, waarvan men enkel de straatgevel kan zien, trekt niet meteen de aandacht : de vensters zijn weggewerkt en de deur uit de 20e eeuw en het binnenplein zijn bedekt met stenen. De beste plaats om dit geheel te bekijken, is het linker uiteinde van het gebouw. U ziet er ook de ingang van een park met een vijver. De bomen van het park verbergen verschillende gebouwen die het oude kasteel van Ramet vormen. Op de gevel ontdekt men vensters met een bovendrempel uit de 19e eeuw, waarvan sommige een oculus vertonen. De rode kleur van de baksteen steekt mooi af tegen het omringende groen. Een parel in een groen doosje!

De classicistische kerk van Pontillas dateert van 1790, zoals de steen halverwege de torengevel aangeeft. Het koor van zijn kant dateert van de tweede helft van de 17e eeuw. De toren en de zijgevel hebben een rond raam. De kerk is gewijd aan Saint-Martin. Het gebouw paalt aan een klein ommuurd kerkhof, waar een stenen kruis uit 1622 herinnert aan zes slachtoffers van de Dertigjarige Oorlog (17e eeuw). Maar wie was Saint-Martin (of Sint-Maarten) aan wie bijna 500 kerken en kapellen zijn gewijd in Wallonië en die al 17 eeuwen lang vereerd wordt in onze streken? Maarten werd in de 4e eeuw geboren in Hongarije, toen een Romeinse provincie. Zijn vader was heiden en militair, en hij groeide op in Pavia waar zijn vader gelegerd was. Nadat hijzelf soldaat en christen was geworden, kwam hij terecht in een garnizoen in Gallië en het was in de Franse stad Amiens, nauwelijks 18 jaar oud, dat hij zijn beroemde geste deed tegenover een bedelaar. In ‘Het Leven van Sint-Maarten’ schreef zijn biograaf Sulpicius Severus: “Met het wapen dat hij aan zijn riem droeg, sneed hij de mantel in twee, gaf een helft aan de arme en kleedde zich met de rest” (vrij vertaald). Nadat Maarten het leger verliet – hij was dan 40 jaar – wijdde hij zich volledig aan het Geloof. Hij leefde als kluizenaar nabij Poitiers, kreeg het gezelschap van enkele ‘broeders’, stichtte het eerste monasterium van Gallië en werd bisschop van Tours. Hij evangeliseerde de Gallische provincies en was een incarnatie van de christelijke naastenliefde. Dat maakte hem een van de meest populaire heiligen van onze streken en heel wat parochies werden naar hem genoemd.

Niskapel uit de tweede helft van de 19e eeuw met rondboog ingewerkt in kalksteen. Zeer mooi kruis in smeedijzer. Geplaatst op een moderne sokkel in baksteen, na een ongeval.

Niskapel in kalksteen in 16e-eeuwse gotiek, ingewerkt in een muur uit de 19e eeuw. Accoladeboog versierd met fleurons terugvallend op een bundel dragers met lijstwerk. Wist u dit? Het Waalse woord voor niskapel is ‘potale’. Het is het verkleinwoord van ‘pote (klein gat). Niskapelletjes bevatten een beeld van een heilige, ze komen voor op een voet of onderbouw, of ingewerkt in een muur. In de dorpen ziet men ze vaak hoog ingewerkt in de muren van huizen. Daar worden ze geacht de inwoners te beschermen tegen ziektes. Op normale hoogte zijn ze bestemd om vereerd te worden.

Te midden van de begraafplaats verrijst dit classicistisch gebouw in baksteen en blauwe steen, met een onderbouw van kalksteen. U ziet een chronogram dat het jaartal 1793 vermeldt. De kerk heeft een enkele beuk met drie traveeën, verbonden met convexe panelen met de toren. De toren is vrij slank en heeft een achthoekige spits van leien. Op het portaal ziet men een kroonlijst met het chronogram: De NassaU CorroY DeCano IUbente fUnDItUs aLte eXUrglt.

Het Waalse woord voor niskapel is ‘potale’. Het is het verkleinwoord van ‘pote (klein gat). Niskapelletjes bevatten een beeld van een heilige, ze komen voor op een voet of ingewerkt in een muur. In de dorpen ziet men ze vaak hoog ingewerkt in de muren van huizen. Daar worden ze geacht de inwoners te beschermen tegen ziektes. Op normale hoogte zijn ze bestemd om vereerd te worden.

IJs | Sorbets | ijstaarten | yoghurt | kwark | pudding | rauwe melk Joëlle & Virginie Delcourt rue Mahy 29, 5380 Noville -les-Bois 081/83.49.54 0477/19.18.72 fermedugrosmaillet@skynet.be lafermedugrosmaillet.blogspot.com/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop: winkel op de boerderij kruidenierszaak: Avicole du Waya

Kapel gebouwd in 1951 als dank voor de genezing van een ziekte.

Op nr. 1: Fagus sylvatica purpurea - Rode beuk - Omtrek: 3,05 m – Hoogte: 22 m Cedrus atlantica blanca - Atlasceder - Omtrek: 2,80 m – Hoogte: 26 m Tilia x petiolaris -Treurzilverlinde - Omtrek: 4,12 m – Hoogte: 32 m

De Saint-Etiennekerk werd in 1772 ingeplant op de locatie van een oud gebedshuis. Het is een hoog gebouw in neoclassicistische stijl, opgetrokken in baksteen en blauwe steen, en met harmonieuze proporties. Het is een voormalige kerk van de abdij van Salzinnes (grote cartouche van een abdis, met devies en het jaartal 1772, boven het omlijste portaal). Spits van leien, van ver zichtbaar, met een peervormige punt. Groot classicistisch interieur met rijzige zuilen, ovale oculi en mooi eikenhouten meubilair: altaren, preekstoel, acht bewerkte panelen in het koor (Bijbelse scènes), beelden uit de 18e eeuw.

Tilia platyphyllos - Zomerlinde - Omtrek: 2,36 m Hoogte: 22 m

Noorse esdoorn (acer platanoides) en een Engelse veldiep (ulmus procera)

Wie was dokter Goffin? Jules Goffin werd geboren in Noville-les-bois op 31 maart 1897. Hij was nog zeer jong toen de oorlog uitbrak. Maar zijn jeugdige leeftijd belette niet dat hij benaderd werd door de inlichtingendienst en vanaf 1915 werd hij actief lid van het Verzet. In 1918 werd hij in Luik aangehouden, maar bevrijd op het einde van de oorlog. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak in 1940 vervoegde hij onmiddellijk het Verzet en werd belast met de organisatie van een verzetslijn aan de Nederlandse grens. Hij omringde zich met kundige en toegewijde medewerkers en werd betrokken bij het netwerk dat de terugkeer van gevangenen en vliegtuigbemanningen organiseerde. Helaas werd hij verraden en op 15 oktober 1942 aangehouden, samen met een groot deel van de leden van zijn netwerk. Zij werden in Nederland vastgehouden en in Utrecht geëxecuteerd op 9 oktober, na een lange en pijnlijke gevangenschap.

www.legoutdemapassion.be/

Een gekruisigde Christus en houten beelden van de Maagd, Sainte-Brigite en Saint-Donat bevolken dit calvarie. Gebouw in baksteen met leien zadeldak. Fronton in geschilderd hout. Het werd onderhouden door de Graven d'Andigne, eigenaars van de boerderij Dompire.

Het kasteel van Fernelmont maakt deel uit van het belangrijk erfgoed van Wallonië. Vanaf de dreef die u naar het kasteel brengt tot de eerste poort, maakt u letterlijk een sprong in de geschiedenis en belandt u in de 13e eeuw. In 1269 vestigden Godesalc de Noville – of Godescalc de Fernelmont – en enkele boeren zich op een terrein in het midden van een vijver die gevoed werd door de kleine Houyoux. Zij bouwden er een neerhof en enkele vakwerkgebouwtjes die ze omringden met een palissade. Om hun veiligheid te verhogen, kwam er in 1300 een donjon-poort in steen en die ziet u voor u. Het was de eerste versterking die op deze site werd gebouwd. De stoere donjon, met defensiesystemen en valstrikken, was ook een woonst met twee verdiepingen. Op de tweede verdieping was er een keuken met een indrukwekkende schoorsteen en een kleinere zaal waar het wapenschild is gegrift op de muur. Daarna kwam de bouw van het eigenlijke kasteel. Het werd opgetrokken in verschillende fases tussen de 16e en de 17e eeuw. En het was ook in de 17e eeuw dat het neerhof verbonden werd met de vaste grond, vóór de ingang van het kasteel. Wanneer u het pad langs de vijvers bewandelt, ontdekt u de achtergevel van het kasteel met zijn twee rijzige torens die aansluiten op de eerste verdieping.

Eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna), prunus, prunus spinosa, …

Abdijhoeve (120 ha), voormalige eigendom van de abdij van Marche-les-Dames in de 17e eeuw. Prachtig ensemble dat geïsoleerd op het platteland ligt, aan de rand van de Route de Noville-les-Bois. Immense schuur en groot woongebouw op het einde van een vierkant binnenplein.

Tamme kastanje (castanea Sativa) en twee haagbeuken (carpinus Betulus).

De Saint-Feuillenkerk werd gebouwd in 1761 en vergroot met een travee in 1898. Deze twee jaartallen staan op het timpaan van het neoromaanse portaal met op de dwarsbalk de inscriptie: Laudetur Jesus-Christus. Amen. Dit gebouw in classicistische stijl, omgeven door een kerkhof, is opgetrokken met baksteen en blauwe steen op een basis van hergebruikte blokken zandsteen en kalksteen. De sacristie dateert van de 19e eeuw maar heeft een sluitsteen die dateert van 1761.

De boerderij van Jonquoy behoorde toe aan de abdij van Marche-les-Dames, zij werd al vermeld in de 17e eeuw. De hergebruikte steen boven de toegangspoort vermeldt het jaar 1662 en toont het blazoen van abdis Christinne de Hinnisdel. Het woongebouw en de stallingen werden herbouwd in de 19e eeuw (95 ha).

De ‘Reine conçue Sans Péché’ is niemand anders dan de Maagd Maria met verwijzing naar de Onbevlekte Ontvangenis. Dat laatste is een dogma van de katholieke kerk, uitgeroepen door paus Pius IX in 1854. De kapel is een eerbetoon aan de Maagd Maria, vrij van doodzonde.

Gastenkamer (B&B) – 1 tweepersoonskamer Mooie grote kamer voor 2 personen met cocoon-sfeer in een bijgebouw aan de ingang van een rustige tuin. Alle comfort, badkamer met bad en douche, tv/wifi. Ontbijt met het gezin. Mogelijkheid voor massages met essentiële oliën.

Classicistisch gebouw opgetrokken tussen 1762 en 1767 met baksteen en blauwe steen op een basis van zandsteen en kalksteen. Eén beuk met vier traveeën, zeer mooi marmeren plaveisel.

Achthoekige kapel in baksteen uit het einde van de 17e eeuw, met in elke hoek een pilaster. Rondboogdeur in blauwe steen met sluitsteen, afgesloten door houtwerk met balusters en een impostvenster met straalvormige houtroedes uit de 19e eeuw. Leien dak in klokvorm met erboven een smal kruis versierd met leliën. Waarschijnlijk gebouwd door de familie Wasserwas. In 1983 gerestaureerd door de toeristische dienst van Fernelmont met de hulp van de bevolking.

Niskapel in kalksteen uit 1957, gebouwd op initiatief van de heer en mevrouw Omer Lambert-Poskin, die in die tijd in de aanpalende boerderij woonden.

Versterkte kasteelhoeve uit het einde van de 16e eeuw. Het kasteel van Franc-Warêt werd vernieuwd in de 18e eeuw door architect Chermanne, op vraag van de eigenaar, graaf de Groesbeeck. Chermanne vernieuwde ook de Franse tuinen achter het gebouw. Men gaat het kasteel binnen via twee bruggen over de slotgracht en een ophaalbrug die toegang geeft tot het binnenplein van de boerderij. De hoofdgevel telt een hele reeks vensters, een frontispies met drie niveaus en een driehoekig fronton wat een plechtig karakter geeft. In de rechterhoek van de gevel bevindt zich een loggia uit 1834 en een stenen fontein. Wanneer men het kleine geplaveide binnenplein betreedt, links van het kasteel, heeft men rechts toegang tot de gebouwen en links tot de oude oranjerie. Rechtover u, op een iets hoger niveau dan de tuin, bevindt zich de nieuwe oranjerie die gebouwd werd in de 19e eeuw. Het interieur van het kasteel steekt vol schatten, zoals schilderijen, meubelen en wandtapijten. De verzameling wandtapijten die geïnspireerd is op de jachtpartijen van Maximiliaan is opmerkelijk. Deze jachtwandtapijten, te zien in het Louvre, werden in Brussel gemaakt. Zij stellen de jacht op herten voor en elk van hen slaat op een maand van het jaar. Men herkent bepaalde plaatsen in Brussel en heel wat planten en dieren uit onze bossen. Het kasteel van Franc-Warêt is geklasseerd als monument.

Gastenwoning (B&B) – 16 à 18 personen La Régie ligt ingekapseld in het groen, op een heel rustige plek op 300 meter van het kasteel van Franc-Warêt (op 10 km van de stad Namen). Het volledig gerestaureerde huis, opgetrokken in blauwe steen en hout, biedt een moderne, luchtige en warme leefwereld. La Régie leent zich zowel voor een verblijf met familie, vrienden en ook voor een dagje teambuilding.

Kerk van baksteen en blauwe steen (behalve het koor in kalksteenblokken) te midden van een ommuurde begraafplaats, gebouwd van 1664 tot 1669. Boven de ingang bevindt zich een cartouche met de wapens van de familie de Groesbeeck en volgende woorden: "A Lhonneur de Dieu de Limmaculee Con/ ception de la tres saincte Vierge Marie / et de St Remy en Memoire de ses tres aymez / Pere et Mere Messir Ian Baron de Groisbeeck / et Helaine Dive le Reverendissime et illustre / Seigneur Paul Ian Baron de Groisbeeck / par la grace de Dieu Grand Prevot de / la Cathedrale et de St Denis Archidi / acre de Liege Seigneur de Franwaret / et de Iemeppe sur Sambre at commence a / faire bastire cette Eglise le 20 may / 1664 et Iat acheve Lan 1669 a Dieu / soit la lowange. »

Kippen met biolabel Coq des Près Anne-Marie Humblet Rue Sart Helman, 6, 5380 Franc Waret 081/83 56 70 fermedegraux@gmail.com www.facebook.com/ferme-de-graux-magasin-le-petit-graux-118268018647155/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop : Le Petit Graux winkel op de boerderij met een assortiment lokale producten. openingsuren: donderdag en vrijdag 14:00 – 18:00 /// zaterdag: 9:00 – 12:00 en 13:00 – 17:00. Markt: Boninne, vrijdag van 15:00 tot 19:00.

Kapel en bijzondere boom, een grootbladige linde van folkloristische belang.

Kapel die werd gebouwd enkele jaren na de verschijningen van de Maagd in Lourdes (1858).

Witte paardenkastanje (aesculus hippocastanum) - Omtrek: 3,15 m – Hoogte: 15 m.

Maraîchage | Le Bon Melon de Fernelmont Xavier Anciaux & Christophe Henry Rue de la Victoire 5380 Noville-les-Bois 0498/321481 xavier.anciaux@outlook.com www.coof.be/ ooexperience.be/ KORTE CIRCUITS: Coopérative : COOF online bestelling van manden russen dinsdag 14 u en woensdag 18 u voor levering of ophaling op zaterdag. Rechstreekse verkoop met zelf plukken Markt: Markt van de COOF op het veld, zaterdag 10-13 u in aanwezigheid van andere producenten.

Gastenkamers (B&B) – 4 tweepersoonskamers en 2 studio’s Dit voormalig graandepot is mooi verbouwd en biedt nu een verzorgde gezinssfeer. Twee tweepersoonskamers (Indisch en Afrikaans, privébadkamer, tv en wifi), een studio voor ruiters (voor 2-3 personen met individuele badkamer, tv en wifi), een Amerikaanse studio (3 ind. bedden, tv en wifi) en een Canadese kamer (tweepersoonsbed, tv en wifi) delen samen een salon, een keukenhoek en een badkamer. De laatste, meer persoonlijke kamer, is de kamer van ‘Bonne-maman’ waar waardevolle herinneringen van mijn grootmoeders zijn ondergebracht (tweepersoonsbed, tv en wifi). De Moulin beschikt over een privéparking, onthaalt fietsers en motorrijders. Een groot terras geeft uit op de ruiterruimte met zijn paddocks en overdekte piste. Voor ruiters bestaat de mogelijkheid om hun paarden onder te brengen in de stallingen (boxen en weide). Naast het ontbijt biedt de eigenares, mevrouw Demaret, ook een gastentafel.

Witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) met historisch belang: hij werd geplant ter gelegenheid van de 150e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid - Omtrek: 0,5 m Hoogte: 6 m.

De kerk van Sainte-Marie Auxiliatrice in Petit-Warêt is gebouwd in neoclassicistische stijl. Het portaal van de toren toont het jaartal 1840. Het gebouw werd vergroot aan de oostelijke zijde en in 1871 voorzien van zijbeuken door architect J.L. Blandot uit Huy. De kerk heeft grote vensteropeningen met glas-in-loodramen en verder een opmerkelijke preekstoel en altaar. In 2012 werd ze opnieuw geschilderd met fondsen van de kerkfabriek en dankzij de tussenkomst van een milde inwoner van de gemeente.

Deze mooie kapel is gewijd aan Sainte-Philomène en aan Saint-Valentin. Het kleine gebouw bevindt zich aan de rand van de Place Félix Moinnil in Petit-Warêt en werd in 1900 aangeboden door Lambert Smetz (de eerste steen werd trouwens gelegd door zijn dochter Louise, 6 jaar oud). De kapel werd traditioneel bezocht door gelovigen die een novene deden (gelovigen gingen er negen dagen achtereen om negen paternosters te bidden voor het bekomen van een gunst), maar ook door gelovigen die kwamen bidden voor de genezing van hun kinderen die leden aan de ‘trage koorts’.

De Place Félix Moinil, geïnaugureerd in 2015, is een gezellige plaats voor de inwoners, met sportterreinen en spelen voor kinderen die er een leuke ontmoetingsplaats vinden.

Deze kapel dateert uit het begin van de eeuw en vervangt een veel oudere kapel. Ze is eigendom van de kerkfabriek van Marchovelette. Ze wordt beschermd door het bladerdak van deze prachtige beuk (Fagus sylvatica) die geklasseerd is als bijzondere boom. Wist u dit? De rooms-katholieke kerk heeft Saint-Roch (Rochus van Montpellier) heilig verklaard vanwege zijn hulp aan de verstotenen van zijn tijd: de pestlijders . Hij is de patroonheilige-beschermer tegen besmettelijke ziektes.

Op de oude begraafplaats van Petit-Warêt werden 66 graven als ‘bijzonder’ beoordeeld en sommige worden onderhouden door de gemeentelijke diensten. De selectiecriteria voor deze graven waren van historische en artistieke aard. Bij de graven zijn er 3 van historisch belang, 17 van artistiek belang, 6 van mensen die in 14-18 zijn overleden en 40 die in de periode 40-45 zijn gestorven (sommige graven behoren tot meerdere categorieën).

Deze kleine alleenstaande niskapel aan de rand van het dorp is gewijd aan Saint-Mort. Ze is gerealiseerd in kalksteen en dateert uit het begin van de 19e eeuw. Dit kapelletje bestaat uit een vierkante nis, afgesloten met een metalen deur met recent hekwerk, een kroonstuk met een accoladeboog en een sokkel met de inscriptie: ST MORT PRIEZ/POUR NOUS en ERIGEE PAR/JOSEPH GRO/USSE 1811.

De parochiale Saint-Rémykerk is een classicistisch gebouw, opgetrokken met blokken kalksteen in 1760-1761 door het kapittel van Notre-Dame de Sclayn. De kerk had aanvankelijk een oostelijke toren, een breed schip met drie traveeën, een uitspringend transept, en een weinig diep koor met drie vakken. De toren werd in 1875 gewijzigd en verhoogd met een verdieping door architect J.-L. Blandot uit Huy. Het monumentale portaal werd toegevoegd in de 19e eeuw. Twee chronogrammen bevestigen de datum van de oprichting van de kerk. Het eerste bevindt zich onder de toren en het tweede op de toegangsdeur naar de sacristie. In de kerk vindt men verschillende elementen van oud meubilair: een doopvont uit de 18e eeuw, biechtstoelen uit de 17e eeuw, altaren, wandbetimmeringen, communiebanken, een biechtstoel en schilderijen uit de 18e eeuw en ten slotte opmerkelijke grafstenen en -kruisen uit de 16e, 17e en 18e eeuw.

Blauwe Atlasceder (Cedrus atlantica 'Glauca') - Omtr 234 H. 18 - Institut Saint-Charles; rusthuis.

De geschiedenis van de mijnen van Vezin begon rond 1750. In die tijd werd hematiet gewonnen, een ijzeroxide dat aanwezig was in kleine putten en galerijen in de heuvelflanken. In 1840 begon een gouden tijd voor de mijnexploitatie in Vezin. Er kwamen tal van nieuwe mijnen die de belangrijkste economische activiteit vormden en vele honderden mensen tewerkstelden. De mijnexploitatie ging verder tot in het begin van de 20e eeuw, de periode waarin de laatste schachten in Vezin opgevuld werden. De mijnschacht van Bâty-Driane was een onderdeel van de mijn van Vezin-Brichebo. Haar geschiedenis kende een tragisch evenement dat plaatsvond op 26 september 1883. Op die dag ontstond brand in een galerij en 21 jonge mijnwerkers vonden de dood. Dit monument werd op initiatief van de jongeren van Ville-en-Waret opgericht om hen te herdenken. Het stond oorspronkelijk op de oude begraafplaats maar werd nadien verplaatst naar dit kruispunt, niet ver van de ingang van de opgevulde mijnschacht.

De Brichebomolen (of Maquetmolen) was een watermolen die gebruikt werd om koren te malen. Het bestaan van een molen op deze site is al bevestigd sinds de middeleeuwen. Van de eigenaars onthouden we twee grote namen: de familie de Salmier in de 16e eeuw en de familie Maquet die de molen zijn tweede naam gaf, in de 19e eeuw.

De oude collegiale kerk Notre-Dame-et-Saint-Félix van Sclayn, de huidige Saint-Mauricekerk, werd gesticht in de 11e eeuw en stond onder de hoede van een kapittel van kanunniken. De kerk was omgeven door verschillende kloostergebouwen, een hospitaal, een school, een schuur en tal van bijgebouwen. De werken vingen aan in 1072 met de bouw van het koor en het transept. In het begin van de 12e eeuw realiseerde men de midden- en zijbeuken en na 1188 kwam er nog een westelijke uitbouw bij. In tegenstelling tot andere romaanse sanctuariums in Andenne, toont deze kerk de relatieve rijkdom van het kapittel van Sclayn met grote arcades rond de vensters van het koor en kleine boogfriezen boven de vensters van de middenbeuk en de viering. Wist u dit? In de westelijke muur kan men oude hergebruikte blokken zien die versierd zijn met varens en een niet-geïdentificeerd geometrisch motief, een soort plan, van onbekende origine. Deze versieringen dateren van het begin van de Romeinse periode en zijn mogelijks nog ouder.

De Maas is een Europese stroom die door Frankrijk, België en Nederland loopt, om uit te monden in de Noordzee. Hij is 950 km lang en ontspringt in Frankrijk, in Pouilly-en-Bassigny. De eerste gekende brug over de Maas in Andenne werd gebouwd rond de 2e eeuw na Christus. De Maasoevers in Andenne kenden nadien verschillende verbindingen: een veer van 1152 tot 1853, een brug van 1853 tot 1914, een metalen brug, gebouwd door de Duitsers van 1915 tot 1936, een stenen brug die in de categorie kunstwerken valt van 1938 tot 1940 (vernield door de Belgische genie om het Duitse leger te stoppen), een loopbrug in 1946 en ten slotte ging in 1957 de huidige brug van Andenne open, die nu Salvador Allende brug wordt genoemd

Dit werk, in december 2003 geplaatst op de rotonde met de RN921 in Seilles, wordt zeer gewaardeerd door de inwoners van Andenne. ‘De Grote Beer en de Kleine Beer’ is een creatie van Louis Noël. Het kunstwerk werd gemaakt in brons, is bijna 3 meter hoog en weegt anderhalve ton. De kunstenaar heeft een vol jaar gewerkt aan de realisatie. De aankoop van het werk werd gezamenlijk gefinancierd door het Waalse Gewest (MET), de stad Andenne en mecenas François Van Belle.

Hollandse linde (Tilia x europaea) - - Omtr 167 H. 19 – Plein tussen de Maas en de Rue du Château ; 7 bomen langs elke kant, 13 resterend.

Witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) - Omtr. 364 H. 22 Japanse esdoorn (Acer palmatum – Omtr. 195 H. 15 Tweekleurige eik (Quercus bicolor) Rode paardenkastanje (Aesculus x carnea) - Omtr. 334 H. 27 Eikbladige beuk (Fagus sylvatica 'Quercifolia') - Circ. 310 H. 26 - Dendrologisch belang Noorse esdoorn (Acer platanoides) - Omtr. 286 H.26 Doodsbeenderenboom (Gymnocladus dioicus) - Omtr. 230 H.15 Multisportzaal; deel van het oude park van Seilles; gedomineerd door andere soorten. Winterlinde (Tilia cordata) - Omtr.280 H.29 en 27 Hollandse linde 9 bomen (Tilia x europaea); waarvan sommige dicht aanleunen bij het type winterlinde.

Rechts van het portaal van het nieuw-middeleeuws kasteel van Seilles, ontdekt u een ingewerkte nis die gewijd is aan Saint-Nicolas en dateert van 1838. Het hek van de nis herbergt nog een beeldje van de heilige man

De bouw van het kasteel van Seilles zou begonnen zijn in de 14e eeuw. Maar wat u vandaag ziet, dateert van de 16e, 19e en zelfs van de 21e eeuw. Het gebouw, oorspronkelijk omgeven door een slotgracht en voorzien van een ophaalbrug, wordt geflankeerd door twee ronde torens. Aan de noordkant was er een vierkanthoeve die typisch was voor de streek: de Ferme d’Atrive. Het geheel heeft toebehoord aan tal van adellijke families, waaronder de familie de Seilles, de eerste eigenaars, generaal Édouard de Merx in de 19e eeuw en de graven de Borchgrave in de 20e eeuw. In 1954 verkocht de laatste particuliere eigenaar, Philippe de Kerkhove, het kasteel aan het CAP van Seilles (oude naam van het OCMW). In 1958 werd het gebouw omgevormd tot rusthuis en kreeg de naam Home Leburton. In 1988 werd de home verlaten en de inwoners overgebracht naar de nieuwe voorzieningen van La Quiétude in Andenne. Het gebouw werd daarna overgelaten aan de stad Andenne, die er lokale verenigingen in onderbracht. In 2008 ten slotte werd het kasteel van Seilles gerenoveerd om er 15 sociale appartementen in te vestigen, die beheerd worden door de Logis Andennais.

In 1927 beslist de gemeentelijke overheid om een groot park aan te leggen in Seilles. Het kwam op de plaats van de oude weiden van het dorp en werd ontworpen door landschapsarchitect M. Groven. Het was de locatie van de toekomstige Place Joseph Wauters, genoemd naar een socialistisch kamerlid uit Waremme. De kiosk op de Place Wauters, gebouwd in 1935, is een typische muziekkiosk, herkenbaar aan zijn achthoekige vorm en schuine steunpijlers. De elementen in gietijzer, de balustrade en de pijlers komen van de Fonderie Nestor Porta uit Huy. Ter gelegenheid van de 100e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid, bestelde de stad Andenne plannen voor een dodenmonument aan de heer Magis, directeur van de Carrières de la Meuse. Er werd beslist het monument te installeren in Seilles, langs het gemeentelijk park (de huidige Place Wauters). Het herdenkingsmonument werd op 27 juli 1930 geïnaugureerd in aanwezigheid van de gemeentelijk autoriteiten die belast waren met het onderhoud van het monument. Na de Tweede Wereldoorlog werden de namen van overleden burgers en soldaten toegevoegd aan het rechterdeel van het monument. In het centrum kunt u lezen: À NOS MARTYRS CIVILS, À NOS SOLDATS, MORTS POUR LA PATRIE (voor onze burgers-martelaren, voor onze soldaten, gestorven voor het vaderland).

Jean Tousseul, geboren als Olivier Degée, zag het daglicht in 1890 in Landenne. Op 5-jarige leeftijd verhuisde hij met zijn ouders naar Seilles waar hij zijn jeugd doorbracht. Vanwege zijn zwakke gezondheid moest hij vrij snel zijn studies opgeven. Hij bracht zijn dagen dan door met wandelingen langs de Maas en met het rondzwerven in Seilles, dat hij het ‘Grijze Dorp’ noemde. Om te overleven oefende Jean Tousseul verschillende beroepen uit, allemaal heel verschillend van elkaar: arbeider in de steengroeven van Seilles, boekhouder, weger, journalist, bomenkweker… In 1936 begon zijn loopbaan als schrijver met de eerste vijf boeken over de avonturen van Clarambeaux, zijn grootste werk. Jean Tousseul schreef ook tal van bundels verhalen en novellen. De Tweede Wereldoorlog was een echte schok voor de auteur. Hij overleefde hem overigens niet en overleed in 1944 in Seilles. In het hart van zijn ‘grijs dorp’ draagt een plein, ingehuldigd in 1951, de naam van de beroemdste dorpsbewoner: de Place Jean Tousseul waar u een borstbeeld van de man kunt bewonderen. Dit werk werd gerealiseerd door André Wagnies, een bekend regionaal kunstenaar en leraar tekenen in het Atheneum van Huy. Eind juni 2017 heeft het gemeentelijk College Jean Tousseul ereburger gemaakt van de stad Andenne. Het was een officiële en symbolische beslissing die een postume erkenning betekent van de auteur en een valorisatie van het literair en cultureel erfgoed van de stad.

De Saint-Étiennekerk van Seilles is het oudste gebouw van het dorp: ze zou gebouwd zijn op de ruïnes van een Romeinse villa. De vierkante toren en het schip dateren van het midden van de 11e eeuw en zijn dus bijna 1.000 jaar oud. De kerktoren had een dubbele functie: hij was klokkentoren maar ook een versterkte plaats voor tijden wanneer het dorp werd aangevallen. Men kan overigens langs de 4 zijden nog schietgaten zien, openingen voor boog- en kruisboogschutters. Het gebouw toont de romaanse stijl, die zich kenmerkt door een massief aspect, dikke muren, smalle en weinig talrijke vensters en grote buitenpijlers. Het voorportaal dateert van de 16e eeuw. Het werd gebouwd ter vervanging van een deur die zich aan de zijkant van het gebouw bevond. Dit deel van de kerk toont een andere stijl, namelijk de late gotiek die typisch was voor onze streek. Tijdens de laatste restauratie van de kerk, in 1974, toen men de kalk van de muren verwijderde, ontdekte men oude muurschilderingen. Zij verkeren in goede staat en zouden kunnen dateren van de 15e eeuw. Wist u dit? Onder het dak is een romaans gebinte bewaard gebleven. Het bestaat uit zware, grof gevierkante balken met gehalveerde verbindingen. Alle balken zijn vastgepend. Onder de zuidwestelijke hoek van de toren bevindt zich een 14 meter diepe put.

Op de oude begraafplaats van Seilles werden 42 graven als ‘bijzonder’ beoordeeld en sommige worden onderhouden door de gemeentelijke diensten. De selectiecriteria voor deze graven waren van historische en artistieke aard. Bij de graven zijn er 10 van historisch belang, 24 van artistiek belang, 4 van mensen die in 14-18 zijn overleden, 4 martelaren van de Eerste Wereldoorlog en 1 persoon die in de periode 40-45 is gestorven (sommige graven behoren tot meerdere categorieën).

Het geklasseerde Natuurreservaat van Sclaigneaux, 80 ha groot, bevindt zich op de hoogtes van Seilles. Het is erkend door het Waalse Gewest als site van uitzonderlijk biologisch belang en maakt deel uit van het Natagora netwerk. Het reservaat van Sclaigneaux, dat is: een zone van enkele tientallen ha met een zeldzame natuur en een opmerkelijk biologisch belang; een flora die zich heeft aangepast aan een bodem die lood en zink bevat; een fauna die insecten, kikvorsachtigen, reptielen, vogels en zoogdieren omvat. Tijdens het toeristisch seizoen organiseert Natagora rondleidingen in het reservaat.

Dit mooi geheel in natuursteen, gekenmerkt door twee torens, dateert in hoofdzaak uit de 16e en 17e eeuw. Het was de zetel van een Naamse heerlijkheid vanaf de 14e eeuw. Aanvankelijk paalde de boerderij aan een kasteel. Maar dat was heel lang onbewoond gebleven en het werd afgebroken in 1946. Vandaag rest er enkel een stukje stenen muur, links van de boerderij en aan de voet van de vijver. De boerderij Libois is een belangrijke constructie in kalksteen met een grondplan in U-vorm, waarbij de opening naar het westen wijst, naar het voormalige kasteel. In het oosten hebben muren uit de 16e eeuw de geschiedenis overleefd. Men herkent ze aan hun mooi metselwerk met een regelmatige onderbouw en in het centrum een toegangspoort (vandaag dichtgemetseld). Er vlak naast ziet u een uitzonderlijke schuur uit de 16e eeuw, ook al met een zeer verzorgd metselwerk. De zuidelijke vleugel bestaat uit een hoofdgebouw en een lange rij stallingen. Het woongebouw dateert van de 17e eeuw maar werd opgetrokken op de plaats van een ouder gebouw. Het werd gerenoveerd en opgehoogd in de 19e eeuw. Aan de hoeken van het complex staan de emblemen van de boerderij : twee ronde torens met schietgaten. Elke toren heeft bovenaan een duiventil, een kroonlijst en een achthoekig leiendak in pijlvorm. Ten slotte merkt u ter hoogte van de noord-zuid passage twee poorten, de eerste (noorden) in Lodewijk XIV stijl en de tweede (zuiden) uit de 18e of 19e eeuw.

De Scladina grot is een uitzonderlijke historische site, gelegen op een steenworp van Andenne. Ze werd door speleologen ontdekt in 1971 en sinds 1983 wordt ze beheerd door de vzw Archéologie Andennaise. De eerste archeologische opgravingen hebben toegelaten twee belangrijke periodes van bewoning te identificeren, tussen 110.000 en 38.500 jaar voor onze tijdrekening. De duizenden vuurstenen voorwerpen en beenderen van dieren die werden ontdekt, hebben ons veel geleerd over de levenswijze van de Neanderthalers. De site is in 1990 beroemd geworden door de opgraving van een kaakbeen van een Neanderthaler kind. Het was een van de grote paleo-antropologische ontdekkingen van de 20e eeuw en het was de enige ontdekking van die aard in België. Volgens recente analyses zou het gaan om een meisje van 8 jaar dat ongeveer 88.000 jaar geleden overleden is! Scladina is de enige archeologische werf en vindplaats die open is voor het publiek. De site organiseert het hele jaar activiteiten en er zijn rondleidingen voor zowel groepen als individuele bezoekers.

Gîte op de boerderij – tot 4 personen De ‘Ferme de la Porte Rouge’ ligt in het hart van het dorp van de schrijver Jean Tousseul en biedt een prachtig zicht op de heuvels van Andenne. Vlakbij liggen een natuurreservaat, de Maas en de grote verkeerswegen. Deze gîte omvat: hal en sanitair hoekje met wc en grote wasbak, een salon met een keukenhoek, twee kamers voor 1 x 2 personen, badkamer in elke kamer (wasbak, douche en wc).