Street Art à Liège : centre historique en Outremeuse

Dit werk doorbreekt de eentonige betonnen gevels en dompelt het strakke en imposante gebouw onder in een oase van kleur. Okuda San Miguel gebruikt vaak felle kleuren en geometrische vormen in zijn werken. Het is zelfs een van zijn kenmerken. De punten die naar de hemel wijzen, doen ons denken aan kristallen, iets wat ook uit de titel van het werk blijkt. Hoewel ze in het midden van de gevel staan, zijn ze niet symmetrisch geordend. Dit thema is voor Okuda San Miguel overigens niet nieuw. Zijn werken zijn wereldwijd te bewonderen en nemen soms de vormen van beeldhouwwerken aan.

Van ver zou u kunnen zeggen dat het kleine vogels zijn … Kijkt u echter van dichtbij, dan ziet u monstertjes die ons niet bang maken maar laten lachen. Spelend met de muren en de ramen creëerde het collectief Hell’O Monsters deze verschillende wezentjes die door dezelfde kleuren en grafische stijl toch met elkaar verbonden zijn. Dit spel met verschillende oppervlakken vinden we ook terug in andere creaties, waaronder die in Charleroi tussen de Rue du Biez-Moulin en de Rue de Marchienne. Opvallend is eveneens de voorliefde voor vogelkoppen van het collectief. Ze lijken in zekere zin op de figuren met vogelkoppen die in verschillende schilderijen van Jeroen Bosch te zien zijn.

In de street art betekent een jam een legaal evenement dat verschillende graffitikunstenaars samenbrengt. Het was tijdens een jam met 22 graffitikunstenaars, voornamelijk uit de provincie Luik, dat de metalen panelen van de sporthal beschilderd werd. Naast de duidelijk te onderscheiden technieken herkennen we ook duidelijke toespelingen naar bekende dingen, zoals aliens uit de Simpsons of de ridder in wapenrusting, getekend door J-Boy. De betekenis van de uitdrukking Sept un fait (een woordspelletje in het Frans op ‘Het is een feit’), terug te zien op verschillende plaatsen, blijft voor de buitenstaander een raadsel.

Iota’s creatie is mysterieus en intrigerend, bijna schemerig met zijn verschillende tinten blauw. Een indruk die nog wordt versterkt door de golving van de bekleding. Een paar witte accenten doorspekken het fresco, waardoor het lijkt op fonkelende kristallen. Daarachter staat een raadselachtige, bijna spookachtige figuur. Verre van bedreigend te zijn, ziet hij er sereen uit, diep in gedachten. Iota slaagt erin om in zijn creaties een realistische, bijna fotografische tekening te combineren met diffuse kleuren die het lezen van zijn werk vertroebelen, waardoor het geheel een unieke, poëtische esthetiek krijgt. Het is veel meer dan een eenvoudige creatie, het is een wereld van dromen, bevorderlijk voor dagdromen, die Iota aan ons onthult door middel van haar kunst. 

Met zijn ruwe en kleurrijke geometrische vormen neemt deze muurschildering ons mee terug naar onze kindertijd. Niet toevallig bevindt de schildering zich naast de speelplaats van het psychotherapeutisch kinderdagcentrum La Manivelle. De kunstenaar werkte met de kinderen van de instelling aan een deel van de compositie bij de overdekte speelruimte. Jammer genoeg is dit deel vanop de straat moeilijk te zijn. De combinatie van kleuren en volumes (bollen, kubussen, enz.) komt ook in andere werken van 2SHY terug.

Deze muurschildering is veel meer dan een eenvoudig eerbetoon aan Hubert Grooteclaes: het is een echte onderdompeling in zijn werk. Hoewel de compositie in eerste instantie opvalt door de bijzonder felle rode kleur en de verschillende portretten, kunnen liefhebbers van het werk van de Luikse fotograaf er zijn talent voor portretten en zijn grafische zoektocht rond de kleur rood in terugzien. Van de vier portretten zijn die van Léo Ferré, waar Grooteclaes nauw mee bevriend was, en Miles Davis, een internationaal beroemde jazzartiest, het meest bekend. De twee andere portretten tonen Frère Alfred, een populaire Luikse figuur, en Nicolas Donato.

Deze dubbele creatie, van twee graffitikunstenaars, brengt een eerbetoon aan twee belangrijke figuren uit de 20e eeuw die tegen de rassensegregatie in hun land streden. Eerwaarde Martin Luther King blijft een iconische figuur in de strijd voor burgerrechten van de Afro-Amerikaanse gemeenschap in de Verenigde Staten. Hij wordt in 1968 vermoord in Memphis. Nadat Nelson Mandela meer dan 25 jaar in de gevangenis zat in de strijd tegen de rassensegregatie, werd hij bevrijd met de val van de Apartheid. In 1994 werd hij de eerste zwarte president in Zuid-Afrika. Mandela overleed in 2013. Ecto en Nova Dead verfraaiden de muren van deze elektriciteitscabine met een artistieke toets door vorige, vervaagde graffiti over te schilderen. Ecto maakte het portret van Martin Luther King en Nova Dead tekende het portret van Mandela. Het is een prachtige compositie met diverse toetsen van geel en bruin.

Al in 2017, in het kader van de tentoonstelling Révolution bande dessinée (striprevolutie), werd deze blinde muur verfraaid met een grote schildering, als eerbetoon aan de illustrator Bilal. In 2020 werd ze vervangen door de huidige illustratie voor de Warhol-tentoonstelling, georganiseerd in het museum La Boverie. Op deze perfect gelegen puntgevel maakten de twee partners in crime van het collectief Spray Can Arts een foto van de beroemde artiest die in zijn hand het al even beroemde soepblik van Campbell vasthoudt. Voor deze vier portretten gebruikten de kunstenaars felle kleuren die doen denken aan de gezeefdrukte portretten van Warhol, zoals die van actrice Marilyn Monroe of politiek leider Mao Zedong.

Deze compositie is een eerbetoon aan Outremeuse en zijn tradities. Ze maakt op intelligente wijze gebruik van een zeer beperkte ruimte. De folkloristische wijk Outremeuse is de geboorteplek van Tchantchès, een van de symbolen van Luik en dé figuur van het lokale poppentheater. Tchantchès is te herkennen aan zijn traditionele klederdracht, met name zijn rode sjaal met witte stippen. Hij deelt deze muur met een andere pop: Nanesse, zijn vrouw. Tot slot wordt een hoge, smalle muur perfect gebruikt om het ‘Bouquet’ van Outremeuse te tonen. Die metalen structuur met fleurige versieringen wordt elk jaar tijdens de festiviteiten van 15 augustus rondgedragen. Ze dateert uit 1776.

Het bedroevende gebouw, dat in schril contrast staat met de pittoreske gebouwen van de Rue Roture, wordt gebruikt als ondergrond voor een artistiek kunstwerk. Veertien jaar werd de muur verfraaid met een kleurrijke muurschildering van Olivia de San en Gérard Michel. Die schildering werd in 2018 vervangen door een creatie van Psoman. De illustrator gebruikte sobere kleuren om een horde dieren af te beelden, een thema dat overigens in veel van zijn werken aan bod komt. De verschillende gebruikte tinten zorgen voor reliëf en creëren schaduw, kenmerkend voor het werk van deze graffitikunstenaar.

Het kunstwerk ‘Pitteurs’ beslaat een groot deel van de muur en trekt meteen de aandacht. Hoewel dit werk misschien wat raadselachtig lijkt, is het enkel maar een verwijzing naar de école de Pitteurs. Interessanter is de voorstelling van Tchantchès. Terwijl hij op de schildering in de rue Jean d’Outremeuse nog kinderlijk, zelfs als een pop wordt voorgesteld, lijkt hij hier op een brullende dronkaard met zijn fles pékèt, een alcoholische drank uit Luik. Hoewel ze lijnrecht tegenover elkaar staan, tonen deze twee voorstellingen twee van de vele facetten van de figuur Tchantchès. Hij is zowel een kinderheld als een verstokte drinker van pékèt. Zijn buitensporige escapades leiden bij zijn vrouw Nanesse overigens tot legendarische woede- aanvallen! Hier wordt ze echter rustig en glimlachend afgebeeld. Ongetwijfeld wist ze niet in welke toestand haar man zich bevond... 

Zoals op vele plekken in de wereld wordt de Maagd Maria ook in Luik vereerd. De wijk Outremeuse is een plek waar die verering van de moeder van Christus sterk tot uiting komt. De wijk staat bekend om zijn vele potales, kleine houten kapelletjes waarvan het overgrote deel een beeld van de Maagd Maria bevat en de optocht van 15 augustus, oorspronkelijk ontstaan uit Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, maar vooral gekend voor de volksfestiviteiten. Het is dan ook geen verrassing om in Outremeuse deze enorme afbeelding van de Maagd Maria te zien. De kunstenaar verrast ons wel met de gebruikte stijl, geïnspireerd op de Zuid-Amerikaanse cultuur. De naam van deze creatie is niet toevallig gekozen: La Milagrosa del barrio de Outremeuse (het mirakel van de wijk Outremeuse).

Deze muurschildering is gemaakt in pure street art-stijl en valt op door het gebruik van een crucifix. Net zoals de potales komen crucifixen vaak voor in de oude straten van Luik, waaronder die van Outremeuse. Deze schildering is gemaakt door Mathieu, aka Jaba, en toont zijn voorliefde voor futuristische elementen, een toekomst van metaal, zoals de gepantserde trein die lijkt te ontsporen. Sinds de creatie in 2003 zijn bepaalde delen met andere schilderingen overschilderd. Tussen de vele handtekeningen ziet u deze van Nova Dead, die u op deze tocht al tegengekomen bent.

Het lijkt misschien vreemd, zelfs volledig onwaarschijnlijk, maar Adèle Renault maakte naam door gigantische duiven of een deel van hun veren te schilderen. Ze toont hier opnieuw haar vakmanschap met deze schildering, gemaakt voor het Art public Liège-festival, waarin de rollen omgekeerd lijken te zijn. Voor één keer is het de toeschouwer die in het niets lijkt te verdwijnen naast deze reusachtige duif die zelfs niet de moeite neemt om naar ons te kijken. Door haar techniek en gevoel voor realisme zet Adèle Renault een van de meest voorkomende dieren in de schijnwerpers. De mooie kleuren van zijn veren geven ons bijna zin om hem te strelen, terwijl dit idee ons in het dagelijkse leven nogal bizar lijkt.

In 2017 besloot de universiteit om een deel van de gebouwen van de Place du 20-Août te omheinen met een houten palissade om werken aan de onderkant van de gevels te kunnen uitvoeren. Die werken werden gebruikt als een opportuniteit om een groot kunstwerk te maken. Het kunstwerk zette de verschillende faculteiten van de universiteit en het werk van verschillende graffitikunstenaars in de kijker. Bijzonder interessant is de combinatie tussen verschillende stijlen die de rijkdom van dit kunstwerk illustreert. Met een arts die net uit een horrorfilm lijkt te komen, stelt Ecto de medische faculteit op een realistische, zelfs griezelige manier voor. J-boy kiest voor cartoonfiguren wanneer hij de handelshogeschool HEC voorstelt. Andere composities zijn conceptueler, zoals die van Thisse, die het deel van de faculteit Architectuur illustreert. In het logo van de Universiteit van Luik heeft elke faculteit een kleur. Die kleurcode wordt ook overgenomen in de composities voor elke faculteit: geel voor sociale wetenschappen, rood voor geneeskunde en paars voor rechten.

Illustrator Fabrizio Borrini, bekend om zijn samenwerking met het tijdschrift Robbedoes en als organisator van het stripfestival L’usine à bulles, heeft een specifieke stijl. Zijn werk brengt leven in een door beton en steen gedomineerde, eerder trieste omgeving. De voorliefde van de tekenaar voor rondingen, punten, felle kleuren en overvloedige details is duidelijk zichtbaar. Ze is verre van onderdrukkend maar draagt bij aan de poëzie van deze creatie, omgedoopt tot Ma Liège rêvée. Hoewel de gebouwen en het water inderdaad doen denken aan Luik, wordt de rest van de stad volledig ondergedompeld in de magische wereld van Borrini. Oorspronkelijk versierde dit werk eveneens de betonnen zuilen van een afgebroken voetgangersbrug.

Dit smalle en verre van gezellige straatje werd in 2020 verfraaid met een lange muurschildering die meteen voor wat kleur zorgde. Die creatie werd gemaakt voor het festival Art public Liège. Met haar geometrische vormen en figuren doet ze terugdenken aan de eerste videospelletjes. Blancbec nodigt ons met deze creatie uit om op reis te gaan. Bepaalde elementen verwijzen naar de grote klassieke epossen, zoals het Paard van Troje, de Grieks geïnspireerde zeemeermin of de galeien. Andere elementen verwijzen dan weer naar onze tijd, zoals de smartphone of de superheld die, als we hem van dichterbij bekijken, de attributen (schoenen en gevleugelde helm) van de god Hermes draagt. Hij wordt benaderd door een pauw en een wezen dat half vrouw en half vaars is, duidelijke verwijzingen naar de mythe van de nimf Io.

In de smalle Rue d’Amay versiert deze creatie een muur van het concertgebouw Le Forum. Tal van artiesten hebben op de planken van deze legendarische Luikse zaal gestaan. Dat is precies het onderwerp van deze portretgalerij die een eerbetoon brengt aan zangers Charles Aznavour en Zazie en komieken Djamel Debbouze, Gad Elmaleh, Virginie Hocq en Anthony Kavanagh. De verschillende grafische elementen, rond en achter de portretten, vallen harmonieus samen met de reeds aanwezige elementen, zoals de art nouveau-gedeeltes om het programma op te hangen en waar enkel de naam van overblijft.

Van ver lijkt de muur bedekt door een gigantische mozaïek of verborgen onder een regen van confetti. Als we dichterbij komen, zien we dat die illusie gecreëerd wordt door een ontelbaar aantal gekleurde vierkantjes en rechthoekjes. Popay is verzot op dit soort creaties die hij in verschillende Franse steden – Colmar, Grigny, Nancy en Rodez – heeft gemaakt. Soms gebruikt de kunstenaar grote gekleurde strepen door zijn illustraties. Dat is niet het geval in Luik. De afwezigheid versterkt de indruk van een mozaïek of dwarrelende confetti. Popay gebruikte de schouw op een intelligente manier om de naam van het werk, La Halte (De halte) op te laten vallen. De naam verwijst naar een klein Luiks theater dat ondergebracht was in het gebouw dat door dit schilderij verfraaid werd. Het theater sloot in 2019 zijn deuren.

Deze creatie omhult een weinig esthetisch betonnen blok en springt in het oog door de felle kleuren en motieven, waarvan vele geometrische vormen. Zonder perspectief en concrete elementen, behalve de vormen zelf, is het moeilijk om de betekenis van deze compositie te vinden. Net zoals ballen, die we hier wel niet zien maar die terugkomen op een muur van de sporthal in Outremeuse, komen vierkanten en ruiten, gemaakt van twee witte en twee rode driehoeken, vaak voor in de werken van David Bruce. De betekenis van dit terugkerende patroon moet, volgens de illustrator, gezocht worden in de code van de maritieme seinvlaggen. Het samenspel van de verschillende elementen uit deze code informeren de voorbijgangers dat het omringende water van goede kwaliteit is. David Bruce zorgt met andere woorden voor een zorgeloze wandeling.