Tocht door CHARLEROI: Braakland, stadskunst en erfgoed / Henegouwen

De haven van Landelies, verscholen in de vallei van de Samber, ontvangt het hele jaar door tot 17 m lange boten. Niet alleen watersporters maar ook wandelaars en watervogels houden van deze rustige en groene omgeving.

In 1832 stichten de smid Puissant d'Agimont en de industrieel Thomas Bonehill op het terrein 'La Providence' een fabriek die de streek Charleroi bekend zal maken om haar ijzer- en staalindustrie. De smeltovens werden vernietigd tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar meteen na afloop daarvan heropgebouwd. Bij de overname door de Groep Cockerill-Sambre gonst het van de activiteit. Dit is echter de voorbode van het industriële verval van de jaren 1980. In 2005 begint een groep vrienden en kunstenaars de plek om te vormen tot onafhankelijke culturele scène van Charleroi. Ze bewaren het industriële braakland en herdopen het 'Rockerill'. De smeltovens van La Providence krijgen zo een tweede leven: concertzalen, een coöperatieve van ijzersmeedwerk, ateliers voor kunstenaars, de oprichting van het label Rockerill Records, culturele activiteiten (meer dan 200 kunstenaars per seizoen) ... De invloed van Rockerill blijft groeien en de plek verwelkomt jaarlijks meer dan 15.000 bezoekers.

De stadskankers, het braakland en de blinde muren van deze industriestrook langs het kanaal Charleroi-Brussel zijn nu het favoriete decor van de kunstenaars van de Street Art.

Het industriële landschap dicht bij het centrum van Charleroi, waarlangs de RAVeL u voert, is getooid in originele kleuren. Liefhebbers van corrosieve esthetiek ontdekken er unieke uitzichten.

De RAVeL de la Sambre, in het centrum van Charleroi is perfect geïntegreerd in de globale vernieuwing van de Quai de Brabant. Op de andere oever heeft u dankzij het treinstation directe toegang tot de Samber en het lager gelegen stadsdeel van Charleroi.

Cultureel platform van Charleroi

Sergio Hidalgo Paredes, alias Sixe Paredes, begint zijn artistieke loopbaan in de graffitiwereld van Barcelona, eind jaren 1980. Halverwege de jaren 1990 begint hij te experimenteren met beeldhouwwerk en schilderkunst tot hij in 1998 vindt dat hij een atelier nodig heeft om in te werken. Deze globetrotter-kunstenaar realiseert beeldhouwcomposities in Londen, Moskou, Los Angeles en neemt deel aan tentoonstellingen overal ter wereld. Hij laat zich inspireren door folklore en art brut, voegt traditie en moderniteit samen, en creëert meeslepende composities met gedurfde kleuraccenten en geometrische motieven. In de surrealistische, abstracte zelfs ietwat naïeve stijl is de invloed van de Spaanse schilder Joan Miró voelbaar. Hij incorporeert elementen uit zijn fantasie geïnspireerd op oude culturen, de melancholie van de stad en de stadskunst waarom hij bekend staat. De kunstenaar is doordrenkt van het levende en kiest ervoor om in het kader van Asphalte#1 de natuur en het leven te eren in een lichtrijke metafoor van het universum. Te ontdekken op een puntgevel zonder ramen, tussen de rue du Parc en de rue Tumelaire

Een 75 m hoog elliptisch gebouw volledig in het blauw: dat is het belangrijkste onderdeel van het nieuwe gebouw van de politie van Charleroi. Het markante gebouw, met een ruime extensie van de gebouwen van de dansschool Charleroi Danses, ligt er net naast.

Een abstracte installatie, tegelijkertijd beeldhouwwerk en stadsmeubel, die bestaat uit stukken metaal die uit een betonbekisting lijken te springen, en die de ruïne van een muur voorstelt. Op elkaar gestapelde grafische composities komen tevoorschijn uit vernielde fragmenten van brieven die verwijzen naar Delta, het pseudoniem van de kunstenaar. Uit het schaduwspel, de symmetrische en asymmetrische effecten, de confrontatie van de materies ontstaat een surrealistische industriële architecturale collage die doet denken aan de grote metamorfoses die de stad Charleroi momenteel doormaakt.

HuskMitNavn ('herinner je me mijn naam', in het Deens) is een multidisciplinair en bijzonder productieve kunstenaar die zijn anonimiteit cultiveert en tegelijkertijd deelneemt aan de ene na de andere tentoonstelling, zowel alleen als in groep, in Brussel, New York, Rotterdam, Berlijn en Oslo. Zijn artistiek werk gaat van graffiti in openbare ruimtes over illustraties voor de media tot schilder- en tekenkunst. Zijn duidelijk herkenbare figuren zijn geïnspireerd op stripverhalen en comics, waarbij hij vlakke tinten combineert met schetstekeningen. Zijn werk is nu eens satirisch, dan weer sarcastisch maar vaak humoristisch en confronteert de toeschouwer met het vaak komische gedrag van alle dag en de absurditeiten van onze samenleving. Voor Asphalte#1 maakt Husk verschillende tekeningen op de gevels van de Ecole Cobaux, net als op de steunpilaren onder de ringweg richting Bergen, een duidelijke verwijzing naar de school voor stripverhalen van Marcinelle.

De rue Bernus is een opvallende straat omdat veel huizen artnouveau-elementen bezitten: een versiering op een slot of brievenbus, een glas-in-loodraam, siersmeedwerk ... De rijen gevormd door huisnummers 28 tot 56 en van 23 tot 55 werden in 2010 geklasseerd als 'architecturaal geheel'. Ze zijn interessant omwille van de homogeniteit van hun algemene structuur en het gebruik van gelijkaardige materialen terwijl elk huis toch een duidelijk eigen karakter heeft dankzij de vorm van de ramen en de deuren, het spel met bakstenen, de kleuren en motieven op de glas-in-loodramen.

Het BPS22, Musée d'art de la Province de Hainaut, in Charleroi is een expositieruimte die vooral tentoonstellingen organiseert met kunstvormen die de maatschappelijke actualiteit centraal stellen. Bij de programmering wordt een belangrijke plaats voorbehouden voor internationale kunstenaars die de grote problemen van de wereld aankaarten (zoals Kendell Geers, Jota Castro, Mounir Fatmi, Wang Du enz.) of voor ons tijdperk kenmerkende culturele fenomenen (zoals de media, stedelijke subculturen zoas punk, graffiti enz.). Het BSP22 werd in 2015 volledig gerenoveerd en is met zijn 2500 m² een van de grootste kunstmusea van de Federatie Wallonnië-Brussel.

Todd James is een autodidact kunstenaar die op 11-jarige leeftijd gaat taggen in de straten en metro van New York onder de naam REAS. Hij is grafisch vormgever, illustrator en uitgever, en werkt samen met muzikanten zoals de Beastie Boys, Eminem en Iggy Pop. Als kunstenaar organiseert hij samen met Steve Powers en Barry Mc Gee, de tentoonstelling Street Market in de galerie Deitch Projects in New York. Hij neemt ook deel aan de expositie Beautiful Losers. Zijn werk is in tal van musea en kunstgalerijen ter wereld te zien, zoals in het Tate Liverpool, de Yerba Buena Center for Arts en het Institute of Contemporary Art Philadelphia. Zijn schilderijen bestaan uit eenvoudige lijnen, in een stijl die herinnert aan cartoons. Todd James laat zich inspireren door pop art en Amerikaanse expressionistische schilders en beeldt doorgaans vrouwen af tijdens hun dagelijkse routine of in wulpse poses die hij vermengt met conflicten en natuurrampen. Zijn motieven zien er vrolijk en kleurrijk uit en zijn gebaseerd op de schoonheid en de ruwheid van de straat. Vaak bruut, gewelddadig tot zelfs scatologisch en vooral complexloos. Voor Asphalte#1 werkte Todd James dicht bij het BSP22, in het metrostation Beaux-Arts.

Het Paleis voor Schone Kunsten van Charleroi - opgericht in 1957 - is een centrum voor regionale kunst en beschikt over een van de grootste sets en een van de mooiste theaterzalen van Wallonië. Le Musée des Beaux-Arts de Charleroi is gehuisvest binnen de Paleismuren. De collecties zetten vooral 19de- en 20de-eeuwse Belgische kunstbewegingen in de kijker.

Steve Powers begon zijn loopbaan als graffitispuiter onder het acroniem ESPO (Exterior Surface Painting). Voor hij meer conceptueel werk creëerde in New York werkte hij nog uitgever. Hij laat woord en beeld met elkaar versmelten door middel van guitige en opgewekte humor. Uit zijn werk blijkt zijn fascinatie voor graffiti, voor uithangborden van winkels en stadsmarketing. Hij houdt ervan om met verschillende soorten en groottes typografie te spelen. Zijn kunst is vernieuwend narratief en wil de mentale stroom capteren, de overvloed aan emoties en frustraties die ons dagelijks overspoelt, wegwerken. Voor Asphalte#1 richt Steve Powers zich tot de inwoners van Charleroi voor wie hij een boodschap heeft, herneemt hij een zin die hij op een dag hoorde en die hem geraakt heeft tijdens zijn verblijf. De kleuren die hij gebruikt voor de letters - oranje, blauw en wit - doen optische tintelingen ontstaan en creëren de illusie van een neonlicht, zoals van een reclamebord in de stad. Als een soort van nieuwe slogan die eraan herinnert dat Charleroi, sociale hoofdstad van Wallonië, ook een gezellige en gevoelsmatige stad is ... Het werk is te bewonderen op de gevel van Charleroi EXPO.

Maya Hayuk is fotografe, designer, curator, auteur, atelierschilder en muurschilder, en dwangmatig kunstenares. Haar weelderige werken waarin kleuren en lijnen botsen, verbeelden deze vitaliteit en dat dynamisme. Haar abstracte, geometrische en symmetrische composities zijn geïnspireerd op traditioneel Oekraïens ambachtswerk (ze is Oekraïens van afkomst), op pop culture, moderne kunst en filmkunst. Ze schildert meestal op grote oppervlakken om de toeschouwer zo de kans te geven een emotioneel uiterst stimulerende ervaring op te doen. In het kader van Asphalte#1 creëerde Maya Hayuk een complexe en hyptoniserende muurschildering vol herhaalde en indringende motieven die alluderen op psychedelische muziek. Te zien op de Géode de Charleroi EXPO.

Het belfort van Charleroi is het jongste belfort van Wallonië. Het werd op 18 oktober 1936 plechtig ingespeeld in het hart van de oude vesting en mengt classicisme en art deco. Het belfort is gebouwd met blauwsteen en witte steen, en met speciale bakstenen met brons, en vervolledigt het architecturale geheel van het stadhuis. De toren meet 70 meter hoog en is onderverdeeld in drie verdiepingen waarvan de hoogste drie zijn voorbehouden voor de kamers van de beiaard. De beiaard telt dan weer 47 klokken en speelt ieder kwartier enkele noten uit een lied van de Waalse chansonnier Jacques Bertrand (1817-1884). U kunt het belfort bezoeken in kleine groepjes en met een gids.

In 1668 stond op de huidige plaats van de basiliek Saint-Christophe een garnizoenskapel, gebouwd op bevel van Lodewijk XIV. De jonge vestingstad Charleroy is dan nauwelijks twee jaar oud. De kapel is gewijd aan de Heilige Lodewijk, voorvader van Lodewijk XIV. Tot dan toe werd in de stad in de oude kerk van Charnoy, op de oever van de Samber, de Heilige Christoffel vereerd, patroonheilige van de waterovertocht. Met deze kapel wordt voortaan de Heilige Lodewijk aanbeden.

Het Centre Culturel Régional de Charleroi (CCRC) wordt erkend en gesubsidieerd door de Federatie Wallonië-Brussel, Wallonië, de provincie Henegouwen en de stad Charleroi. De maatschappelijke zetel van dit culturele centrum zit in het Eden, het voormalige theater in het centrum van Charleroi, dat trouwens zijn naam gaf aan het project. Het CCRC wil van cultuur een belangrijke ontwikkelingshefboom maken voor de ruime regio Charleroi en wil daarom iedereen bevragen, de creativiteit stimuleren, amateurkunstenaars stimuleren, nieuwe culturele initiatieven ondersteunen ...

De verschillende disciplines van Street Art sieren met lef de muren van Charleroi. Hier met name het gezicht van Nicolas Buissart, bedenker van de iconoclastische safari van Charleroi.

In de jaren 1990 ontdekt Pablo Gonzales, alias Sozyone, de wereld van de graffiti en wordt hij aanhanger van het 'esthetische vandalisme'. Hij is actief binnen de crew R.A.B. en richt de groep Ultra Boys op. Hun werken geïnspireerd op comics (Iron Man, Hulk, X-Men) worden snel een heuse referentie. Duizendpoot Sozyone is ook lid van de groep De Puta Madre. Zijn wereld wordt bewoond door ontoegankelijke personages, rebellen en onheilsboden. In zijn schilderijen contrasteren gewelddadige onderwerpen met de verfijnde uitdrukkingen en gezichten met kubistische trekjes met lichte lijnen zonder contouren. Sozyone claimt een nieuwe vorm van graffiti en hertekent het sombere gelaat van de mens met kleuren. Ver van enige vorm van academisme en de regels van de goede smaak inspireert Sozyone zich voor Asphalte#1 op de stad, haar geschiedenis en legendes.

Het uit de wereld van de graffiti afkomstige collectief Hell'O Monsters laat die wereld snel voor wat hij is en focust zich op hoofdzakelijk zwart-witte tekeningen op papier met een chirurgische finesse, op beeldhouwwerken en installaties met de allures van een robot. Vanaf het einde van de jaren 1990 ontwikkelt het collectief een uniek, complex en scherp grafisch vocabularium, dat bestaat uit even sympathieke als weerzinwekkende monsters met verontrustende uitdrukkingen. Bij hun creatieve proces gebruiken ze een vreemdsoortig en fantastisch bestiarium bevolkt door raadselachtige dieren en creaturen die vaag aan de mens doen denken maar die aseksueel zijn, door vormen en symbolen die ze haalden bij de iconografie van verhalen, fabels en andere middeleeuwse allegorieën, bij de oude of hedendaagse mythologie, maar ook bij de ijdelheid, het esoterisme en het surrealisme. Voor Asphalte#1 nam het collectief Hell'O Monsters de metalen gevelbekleding in de benedenstad onder handen en werpt het een ironische en tegelijk grove en vertederende blik op onze gewoonten en gebruiken als beschaafde mensachtigen.